Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti akademigi Bakridin Zaripov va fiziolog, biologiya fanlari doktori Gulsara Ahmedovalar tomonidan tayyorlangan “Odam va hayvonlar fiziologiyasi” o‘quv qo‘llanmasi Abu-Dabi shahrida o‘tkazilgan 34-xalqaro kitob yarmarkasi ishtirokchilarida katta qiziqish uyg‘otdi. Ko‘rgazma ishtirokchilari tomonidan ushbu darslikni ingliz, arab va boshqa tillarga tarjima qilib nashr etish taklifi bildirildi.

Fiziologiya ko'pincha hayot haqidagi fan deb ataladi, chunki bu fundamental fan tibbiyot va veterinariya fanining asosi bo'lib, organizmning hayotiy jarayonlarini, uni tashkil etuvchi fiziologik tizimlarni, shuningdek tashqi muhit omillarining hayotiy jarayonlarga ta'sirini o'rganadi. Oddiy qilib aytganda, fiziologiya ong, fikrlash, bilish va o'rganishni, inson rivojlanishi jarayonida – ontogenez va filogenezda salomatlikni saqlashning asosiy mexanizmlarini o'rgatadi. Shuning uchun ham dunyoning eng nufuzli mukofotlaridan biri – Nobel mukofoti fiziologiya va tibbiyot sohasidagi kashfiyotlar uchun beriladi, bu esa ushbu fanning insoniyatning farovon hayoti va baxtli kelajagi uchun ulkan ahamiyatini tasdiqlaydi.

Biroq fiziologiya fanini o‘qitishda o‘zbek tilidagi ilmiy adabiyotlar va darsliklarning yetishmasligi oliy o‘quv yurtlari o‘qituvchilari va talabalari uchun qiyinchilik tug‘dirdi. Shu ma’noda, inson va hayvonlar fiziologiyasiga oid fundamental bilimlarni yetkazish maqsadida “Odam va hayvonlar fiziologiyasi” darsligining nashr etilishi o‘z vaqtida bo‘ldi. Bu oliy o‘quv yurtlarining biologiya, tibbiyot, veterinariya, qishloq xo‘jaligi yo‘nalishlarida tahsil olayotgan professor-o‘qituvchilari va talabalari uchun katta tuhfa bo‘ldi, deyish mumkin.

“Xalq so‘zi” xabariga ko‘ra, “Zamin-nashr” nashriyotida chop etilgan mazkur qo‘llanma 16 bob, 645 sahifadan iborat. Unda fiziologiyaning klassik va zamonaviy yutuqlari haqidagi so'nggi ma'lumotlar mavjud. Fiziologiyaning asosiy bo'limlari batafsil yoritilgan, fiziologik va funksional tizimlarning xususiyatlari qiyosiy jihatdan ko'rsatilgan.

—So'nggi paytlarda fiziologiya jahon ilmiy markazlarida eng tez rivojlanayotgan fanlardan biriga aylandi.– deydi darslik muallifi, akademik Bakriddin Zaripov.Xususan, molekulyar fiziologiyaning paydo bo'lishi ko'plab kashfiyotlar uchun katta turtki berdi. Bugungi kunda ular nafaqat biologiyada, balki tibbiyot, pedagogika, psixologiya, sud-tibbiyot, arxeologiya kabi muhim sohalarda ham keng qo'llanilmoqda. Darslikni tuzishda fiziologiya sohasidagi shu kabi zamonaviy tadqiqotlar, xalqaro ilmiy adabiyotlar va o‘quv-uslubiy tavsiyalarni hisobga oldik. Kitobda fiziologik jarayonlarning molekulyar, hujayra, to‘qima va tizimli asoslari batafsil yoritilgan.

Shuni ta'kidlash kerakki, darslikka kiritilgan har bir mavzuda organizmdagi turli tizimlarning funktsional mexanizmlari, ularning moslashish imkoniyatlari va fiziologik jarayonlarning ilmiy tadqiqotlari bilan tasdiqlangan ma'lumotlar keltirilgan. Binobarin, u kelajakda ilmiy tadqiqot ishlari bilan shug‘ullanishni rejalashtirayotgan yoshlar uchun nazariy asos bo‘lib xizmat qilishi shubhasiz.