Өзбекстандын Айыл чарба министрлиги өлкөдө акыркы мезгилде эттин кымбатташы бир нече негизги факторлор менен байланыштырды. Мекеменин маалыматына караганда, үстүбүздөгү жылдын биринчи кварталында продукциянын өздүк наркына тоюттун, электр энергиясынын жана күйүүчү-майлоочу майдын кескин кымбатташы таасир эткен.

Айыл чарба министрлиги эттин баасынын өсүшү дүйнөлүк тенденция экенин, БУУнун Азык-түлүк жана айыл чарба уюмунун (ФАО) маалыматы боюнча, өндүрүштүн темпинин басаңдашы, ири импорттоочу өлкөлөрдөн суроо-талаптын жогору болушу, тоют чийки затына жана ташуу баасынын кымбатташына байланыштуу экенин белгиледи.

Ошого карабастан, Өзбекстанда, министрликтин айтымында, эттин баасы «аймактык тенденциялардын алкагында калып, салыштырмалуу туруктуулукту көрсөтөт». Агенттиктин ырастоосунда, өлкө “этке эң арзан баадагы” мамлекеттердин катарына кирет жана Борбор Азияда Кыргызстандан кийин экинчи орунду ээлейт.

Алсак, арзандатылган кассаларда уй менен козу этинин килограммы 65-75 миң сомдон, кадимки соода аянтчаларында 90-95 миң сомдон сунушталууда. Салыштыруу үчүн, Орусияда уй этинин килограммы 10-12 доллар, Казакстанда 7-11 доллар, Түркияда 12-14 доллар турат.

Баанын көтөрүлүшүнө өзгөчө тоюттун кымбатташы таасир эткен: суроо-талаптын жогору болушунан жана жердин тартыштыгынан малды тоют менен камсыз кылуу 35-40%ды гана түзөт. 2024-жылдын октябрь айына салыштырмалуу нандын баасы 3 миңден 7 миң сомго, кабыгы 2,8 миңден 4 миң сомго, беде 25 миңден 45 миң сомго чейин кымбаттады.

Статистикалык маалыматтарга ылайык, январь жана февраль айларында анча байкалбаган өсүштөн кийин март айында уй эти жана козу эти 8,29% жана 9,14% кымбаттады. Апрель айында өсүш 1,84% жана 1,83% түзгөн.

Ошону менен бирге айыл чарба министерствосу мал чарбачылыгындагы алгылыктуу динамика-ны белгилейт: акыркы беш жылдын ичинде адистештирилген чарбаларда малдын саны эки эсеге, ал эми продукциянын келему уч эсе есту. 2024-жылы өлкөдө тирүүлөй салмакта 2,9 млн тонна эт өндүрүлүп, импорт 93 миң тоннаны түздү (өндүрүштүн 5,4%).

Министрликтин билдирүүлөрүнүн фонунда экономист Отабек БакировАлымсыз ташып келүү эрежелеринин соңку катаалдашы эттин баасынын жаңы көтөрүлүшүнө түрткү болушу мүмкүн деген кооптонуусун билдирди, анткени Казакстан менен Кыргызстандан арзан продукциянын жеке импорту чек ара аймактарында баанын өсүшүн токтотуп жатат.

Буга чейин орусиялык эт өндүрүүчүлөр продукциясын Борбор Азия өлкөлөрүнө, тактап айтканда Өзбекстанга экспорттоону кыйла көбөйтүшкөнүн жазганбыз. Россельхознадзордун маалыматы боюнча, 2025-жылдын январынан мартына чейинки мезгилде Өзбекстанга эт жана ички азыктарды жеткирүү 5,2 миң тоннаны түздү, бул 2024-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу 2,7 эсеге көп.