Экономикалык туруксуздук, климаттык соккулар жана негизги азык-түлүккө болгон баанын рекорддук жогорулашы сыяктуу маанилүү факторлордун айкалышы шартында Өзбекстандагы азык-түлүк абалы эл аралык эксперттерди олуттуу тынчсыздандырууда. Бул БУУнун 2025-жылдагы Азык-түлүк кризиси боюнча Глобалдык баяндамасында (GRFC 2025) берилген маалыматтардан көрүнүп турат.

Докладга ылайык, Өзбекстан үчүн негизги кризистик пункттар сугат суунун кескин жетишсиздиги болуп саналат, атап айтканда, Аму-Дарыянын агымынын 30% азайышы менен шартталган.айыл чарба ондурушун тузден-туз коркутуп. Бул азык-түлүктүн жеткиликтүүлүгүндөгү кырдаалды начарлатат жана баалардын өсүшүнө алып келет: мисалы, акыркы үч жылда өлкөдө нандын баасы эки эсеге кымбаттады.

Докладдын авторлорун калктын ден соолугунун көрсөткүчтөрү өзгөчө тынчсыздандырууда: Өзбекстанда беш жашка чейинки балдардын 18%ында бойдун өспөй калуу белгилери байкалат.туура эмес тамактануу менен байланыштуу болушу мүмкүн.

Өзбек бийлиги кесепеттерин жоюу үчүн чараларды көрүп жатат. Анын ичинде Казакстандан буудайга импорттук квоталарды киргизүү жана аз камсыз болгон үй-бүлөлөргө нан субсидияларын берүү.

Бирок, GRFC 2025 отчетунда белгиленгендей, бүтүндөй Борбордук Азия чөлкөмү “тобокелдиктердин үчилтиги” деп аталган нерсе менен мүнөздөлөт: экономикалык туруксуздук (анын ичинде улуттук валюталардын девальвациясы, инфляция жана импортко жогорку көз карандылык), данга, өсүмдүк майына жана кантка баалардын рекорддук жогорулашы, ошондой эле кургакчылык, сууктун кыскалыгы сыяктуу климаттык соккулар.

Докладдын авторлору шашылыш жана комплекстүү чара көрүлбөсө, бул факторлор азык-түлүк коопсуздугун, өзгөчө калктын аялуу катмарын дагы начарлатышы мүмкүн деп эскертишет. Суу кризисинин уланып жатканы жана дан импортунан көз карандылык аймакты, анын ичинде Өзбекстанды тышкы таасирлерге өтө алсыз кылып жатканы жана иштеп жаткан социалдык программалар ар дайым өсүп жаткан керектөөлөрдү толук канааттандыра албай жатканы баса белгиленет.