Душанбе, 4 маусым – «Караван Инфо» АА.Жақында орыс тілінде белгілі шығыстанушы, тарих ғылымдарының докторы Григорий Львович Семеновтың «Жібек жолындағы соғдылардың мәдени мұрасы» (میراث فرهنگی سغدیان در جاده ابرشیم) атты кітабы парсы тілінде жарық көрді.

Аударманы ирантанушы Париса Дорахшан-Могаддам жүргізген.

Түпнұсқа алғаш рет 1996 жылы жарық көрді және содан бері Орталық Азия тарихын зерттеуге маңызды үлес болды. Семенов өз еңбегінде Жібек жолы бойындағы өркениетаралық диалогта шешуші рөл атқарған көне иран халқы соғдылардың ерекше рөлін терең және жан-жақты талдайды. Бұл халықтар қазіргі тәжіктердің тікелей ата-бабалары болып саналады.

Кітап бірнеше тақырыптық тараудан тұрады, олардың әрқайсысы соғды мәдениетінің жеке аспектілерін ашады: діни нанымдардан күнделікті өмірге, қабырға суреттерінен сауда стратегияларына дейін.

Мәдени алмасудың ең маңызды тілдік құралы – соғды тіліне ерекше көңіл бөлінген, ол автор атап көрсеткендей, Шығыс пен Батыс өркениеттерінің арасында көпір қызметін атқарған. Семенов Бехистун жазбасында Ахеменидтер империясының сатрапияларының бірі ретінде Соғдының аталуына сілтеме жасап, оның тарихи маңызына тоқталады.

Бөлек тараулар ежелгі Панжакент пен Пайкент қалаларына арналған. Бірегей тақырыптардың қатарында шахмат пен нард ойынының тарихы, Орталық Азиядағы алғашқы дәріханалардың бірі болуы, үнді және грек мәдениетінің әсері, христиан дінінің іздері, аймақтағы діни орындар бар.

Семенов соғдылардың – зороастрийлердің, буддистердің, манихейлердің діни синкретизмін терең зерттеп, діндердің алуан түрлілігі сәулет, қабырға суреттері мен рухани мәдениетте қалай көрініс тапқанын көрсетеді.

Кітап археологиялық артефактілермен, карталармен және фрескалардың фрагменттерімен бай суреттелген. Соғды өнері мен тоқыма өнері ерекше орын алады, мұнда халықтың дүние, сұлулық туралы түсініктері бейне мен ою-өрнек арқылы ашылады.

Соңғы тарауда күнделікті өмір: отбасылық қарым-қатынас, әлеуметтік құрылым, қолөнер және ауыл шаруашылығы туралы. Бұл бізге соғдыларды тек саудагерлер мен дипломаттар ретінде ғана емес, сонымен қатар қолөнершілер, егіншілер, ата-аналар және өз дәуірінің жасаушылары ретінде көруге мүмкіндік береді.

Бұл кітаптың парсы тілінде шығуы ирандық оқырмандар үшін жаңа көкжиектер ашады және Орталық Азия халықтарының ортақ мәдени мұрасына қызығушылықтың артып келе жатқанын растайды.

Фото: ашық көздерден