Душанбе, 11 маусым – «Караван Инфо» АА.Тәжікстан жабайы табиғатты қорғау саласында халықаралық тануға қол жеткізді: 2025 жылдың 6-8 маусымы аралығында Италияның Милан Мариттима қаласында өткен Safari Club International (SCI) 38-ші жыл сайынғы конвенциясында «Барс» аңшылық шаруашылығы бірден үш беделді марапатқа ие болды.

Бұл марапаттар шаруашылықтың кәсіби жетістігінің символы ғана емес, сонымен қатар табиғатты тұрақты пайдаланудың бүкіл ұлттық моделінің тиімділігін мойындау болып табылады.

Тәжікстан экономикасына халықаралық атақ әкелген негізгі факторлардың бірі Шығыс Памирдегі Марко Поло тау қойларының (арқарлар) популяциясын тұрақты түрде қалпына келтіру болып табылады. Халықаралық табиғатты қорғау одағымен (IUCN) бірлесіп жүргізген соңғы мониторинг нәтижелері бойынша 2024 жылдың соңында арқарлардың саны 30 мың басқа жеткен.

Бұл әсерлі жетістік ұзақ мерзімді стратегияның нәтижесі: ғылыми көзқарас, қатаң квота, браконьерліктен қорғау және жергілікті қоғамдастықтың белсенді қатысуы.

"Бүгінде 30 мың арқар бар. Бұл 40 жылға жуық еңбектің жемісі. Бірақ 80-жылдары олардың санына қауіп төніп тұрған еді", — дейді "Барс" шаруа қожалығының жетекшісі Қарақұл Сохибқұлов.

Тәжік тәжірибесі дәлелдеген парадокс: аңшылық жау емес, табиғаттың одақтасы болуы мүмкін — қатаң тәртіп пен жауапкершілік болған жағдайда.

«Барс» шаруа қожалығы жүзеге асырып жатқан модель табиғи ресурстарды тұрақты пайдалану принципіне негізделген: аңшылар, мейлі шетелдік болсын, мейлі жергілікті тұрғындар болсын, лицензияларды сатып алу, одан түскен қаражат табиғатты қорғауға, оның ішінде аңшылар қызметін қаржыландыруға, дала мониторингіне, таулы ауылдардағы инфрақұрылымды қолдауға жұмсалады.

Бұл жүйе халықаралық серіктестердің назары мен сенімін, сондай-ақ Тәжікстан үлгісін «бүкіл әлемге үлгі» деп атайтын Еуропа мен Америка Құрама Штаттарының ғалымдарының мойындауына ие болды.

SCI үш марапаты «Барс» шаруа қожалығының жеке жеңісі ғана емес, бүкіл ел үшін маңызды қадам.

"Бұл біздің аңшылық компанияларымыздың әлемдік деңгейде кәсіби және этикалық сынақтан өткенін көрсетеді. Бұл бүкіл елдің жеңісі және бұл экологиялық жобаларға және тұрақты туризмді дамытуға жаңа инвестициялардың катализаторы бола алады", — дейді Қарақұл Сохибқұлов.

Safari Club International — 1971 жылы Құрама Штаттарда құрылған ең көне халықаралық аңшылық ұйымы. SCI 100-ден астам елдердің мүшелерін біріктіреді және «қорғау үшін аң аулау» тұжырымдамасын белсенді түрде қолдайды, өзінің қайырымдылық қоры арқылы дүние жүзіндегі ондаған жобаларды қаржыландырады.

Ұйым сонымен қатар халықаралық келіссөздер мен ғылыми бастамаларға, соның ішінде CITES және IUCN платформаларына қатысады.

СУРЕТТЕ: Қарақұл Сохибқұлов