Turli mamlakatlar olimlari yangi ijtimoiy hodisani qayd etishmoqda: insoniyat tarixida birinchi marta yolg‘iz yashayotganlar soni oila a’zolari soniga deyarli tenglashdi. Ushbu tendentsiya bir necha o'n yillar davomida kuchayib bormoqda, ammo mavzu hali ham kam o'rganilgan va etarli darajada muhokama qilinmagan.

2021 yilgi Butunrossiya aholini ro'yxatga olish ma'lumotlariga ko'ra, Rossiyadagi uy xo'jaliklarining deyarli 42 foizi yolg'iz odamlarga tegishli – bu 27,6 million kishi. Taqqoslash uchun, 2002 yilda atigi 22% bo'lgan. Qo'shma Shtatlarda kattalarning yarmidan ko'pi hozir yolg'iz yashaydi – taxminan 31 million kishi. Xuddi shunday o'sish Evropa mamlakatlarida: Shvetsiya, Daniya, Norvegiya, Finlyandiyada, shuningdek, Kanada, Avstraliya, Frantsiya, Germaniya va Angliyada kuzatilmoqda. Oila tuzilmasi an'anaviy tarzda mustahkam bo'lgan Yaponiyada ham uy xo'jaliklarining 30% ga yaqini bir kishidan iborat. Hindistonda vaziyat xuddi shunday stsenariy bo'yicha rivojlanmoqda.

“Novaya gazeta”ning yozishicha, alohida yashovchi odamlar sonining ko‘payishi to‘rtta asosiy omil bilan bog‘liq: texnologiya rivoji, ayollar rolining ortishi, ommaviy urbanizatsiya va o‘rtacha umr ko‘rish davomiyligi.

Zamonaviy texnologiyalar odamlarga kamroq yolg'izlikni his qilish imkonini beradi. Uyga oziq-ovqat yetkazib berish uchun buyurtma berish osonlashdi, ovozli yordamchilar maishiy texnikani boshqarish, masofadan ishlash va onlayn aloqa uydan chiqmasdan ijtimoiy aloqalarni o'rnatish imkonini beradi. Odamlar ijtimoiy faol bo'lib, "yakkaxon yashash" ni tanlaydilar.

Ishda ayollarning ko'payishi va kech turmush qurish jinslar o'rtasidagi munosabatlarni o'zgartirdi. O'sish davri uzaydi, ajralishlar va ajralishlar ko'paydi. Yosh avlod yo oila qurishni keyinga surmoqda yoki umuman rejalashtirmayapti.

Keksa odamlar uchun yolg'izlik endi ijtimoiy izolyatsiya bilan bog'liq emas – moliyaviy resurslarning mavjudligi va xizmatlardan foydalanish ko'plab kundalik muammolarni bartaraf etadi.

Ommaviy urbanizatsiya ham yolg'iz yashashning rivojlanishiga yordam beradi. Aholi zich joylashgan shaharlarda hamfikrlarni topish va madaniy hayotda ishtirok etish osonroq. Masalan, sotsiologlar "ikkinchi yoshlik" deb ataydigan yangi turmush tarzi ramzi sifatida kikbol o'yini – kattalar uchun bolalar o'yinining moslashuvi mashhurlik kasb etmoqda. 30-40 va undan katta yoshdagi odamlar ko'pincha ijtimoiy faol bo'lib qoladilar, sheriklarini o'zgartiradilar va hayot yo'lini tanlashga shoshilmaydilar.

25 yoshgacha bo'lgan yoshlar avlodi ko'pincha ota-onalari bilan yashash uchun qaytib keladi, bu "bumerang avlodi" deb ataladi. Bu xatti-harakatlar yangi ijtimoiy me'yorlarni aks ettiradi, unda oila va o'sish haqidagi an'anaviy g'oyalar o'zgaradi.

Shunday qilib, dunyo an'anaviy oilaviy tuzilmalar ijtimoiy hayot va qo'llab-quvvatlashning yangi shakllari bilan birga individualizmga o'z o'rnini bosadigan yangi davrga kirmoqda. Ushbu hodisa jamiyat uchun XXI asrda ijtimoiy o'zaro munosabatlarni qayta ko'rib chiqish uchun yangi muammolar va imkoniyatlarni ochib beradi.