Qirg‘iziston Respublikasida 5 ming tonnaga yaqin eskirgan pestitsidlar aniqlangan, ular mamlakat bo‘ylab 136 ta ob’ektda saqlanadi. Bugungi kunga kelib 62 ta obyekt inventarizatsiyadan o‘tkazildi, qolganlari shoshilinch tekshirish va nazoratni talab qiladi. Eskirgan pestitsidlar aholi salomatligi va ekotizimga jiddiy tahdid solib, tuproq, suv va oziq-ovqat zanjirining ifloslanishiga olib keladi.

Suv xoʻjaligi, qishloq xoʻjaligi va qayta ishlash sanoati vazirligi arxividan olingan maʼlumotlarga koʻra, eskirgan pestitsidlar koʻp hollarda qoʻriqlanmagan va tegishli qadoqlanmagan omborlarda saqlanadi. Bu ularning noqonuniy yo'q qilinishiga, atrof-muhitning ifloslanishiga va sog'liq uchun xavf-xatarlarga, jumladan, ayrim hududlarda saraton, bepushtlik va nafas olish muammolarining ko'payishiga olib keladi.

Ushbu muammoga javoban Tabiiy resurslar, ekologiya va texnika nazorati vazirligi Qirg‘iziston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Eskirgan pestitsidlarni ekologik jihatdan sog‘lom boshqarish bo‘yicha 2025–2035 yillarga mo‘ljallangan chora-tadbirlar rejasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi qarori loyihasini ishlab chiqdi. Ushbu hujjat bunday moddalarni saqlash va utilizatsiya qilish bilan bog'liq xavflarni har tomonlama bartaraf etish, shuningdek, zaharli moddalarning oziq-ovqat zanjiri va suv resurslariga chiqishini minimallashtirishni nazarda tutadi.

Rejaning asosiy maqsadi eskirgan pestitsidlarni xavfsiz utilizatsiya qilish bo‘yicha xalqaro standartlarga muvofiq boshqarishning yaxlit tizimini joriy etishdan iborat. Loyiha mamlakatning milliy dasturlari va xalqaro majburiyatlari, jumladan, Stokgolm va Bazel konvensiyalari, shuningdek, Qirg‘izistonning 2026 yilgacha bo‘lgan rivojlanish milliy dasturi doirasida ishlab chiqilgan.

Hujjatda qayd etilishicha, O‘sh va Jalolobod kabi ayrim hududlarda intensiv qishloq xo‘jaligi tufayli tuproq ifloslanishi juda yuqori darajada qolmoqda. Shu bilan birga, Chuy, Talas va Issiqko'l viloyatlari nisbatan yaxshi ko'rsatkichlarni namoyish etmoqda, ammo xavflar saqlanib qolmoqda.

Shuningdek, chora-tadbirlar rejasida pestitsidlarning saqlanishi ustidan nazoratni kuchaytirish, eskirgan zahiralarga barham berish, ruxsatsiz kirishning oldini olish, aholini ekologik xavfsizlik masalalari bo‘yicha tushuntirishga qaratilgan.

Loyiha Global ekologik fond koʻmagida DDT boʻlgan chiqindilarni termik boʻlmagan holda qayta ishlashni koʻrsatish boʻyicha xalqaro ekologik loyiha doirasida amalga oshirilmoqda.

Rejani amalga oshirish ekologik va ijtimoiy xavflarni kamaytirishga, aholi turmush sifatini yaxshilashga va mamlakatning tabiiy resurslarini saqlashga imkon beradi.