Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) әлеуметтік байланыстар жөніндегі комиссияның жаһандық есебін жариялады, онда жалғыздық пен әлеуметтік оқшаулануды «заманымыздың басты мәселесі» деп атайды. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының бағалауы бойынша, жалғыздық планетадағы әрбір алтыншы адамның біріне әсер етеді және оның салдары жыл сайын 871 000-нан астам өліммен байланысты — сағатына шамамен 100 адам.

Баяндамада күшті әлеуметтік байланыстар денсаулықты жақсартуға, өмірді ұзартуға және қоғамды нығайтуға, ал олардың болмауы аурудың көбеюіне, психо-эмоционалды жағдайдың нашарлауына және білім мен жұмысқа орналасу үшін жағымсыз салдарға әкелетінін атап өтеді.

Кім ең осал?

Жасөспірімдер мен жас ересектер жалғыздыққа бейім: 13-29 жас аралығындағы адамдардың 17-21% оқшауланған сезінетінін хабарлады. Көрсеткіштер әсіресе табысы төмен елдердегі жастар арасында жоғары – 24%, ал табысы жоғары елдердегі шамамен 11%. Егде жастағы адамдардың үштен біріне дейін және әрбір төртінші жасөспірім әлеуметтік оқшаулануды бастан кешіреді.

Әлсіз топтарға мүгедектер, мигранттар, LGBTQ+ адамдары, әлеуметтік байланыстар үшін жиі кедергілерге тап болатын байырғы және этникалық азшылықтар жатады.

Денсаулыққа және экономикаға әсері

Әлеуметтік байланыстар инсульттан, қант диабетінен, депрессиядан және мезгілсіз өлімнен қорғайды. Жалғыз адамдар депрессия мен үрейдің бұзылуына екі есе жиі ұшырайды. Жасөспірімдерде жалғыздық оқу үлгерімін төмендетсе, ересектерде тұрақты жұмыс пен лайықты табыс табу мүмкіндігін төмендетеді.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының басшысы Тедрос Адханом Гебрейюстің айтуынша, жалғыздық пен оқшаулануды елемеу қоғамдардың денсаулығына, білімі мен өнімділігіне миллиардтаған доллар шығын әкеледі.

Ұсыныстар мен әрекеттер

ДДҰ комиссиясы мыналарды шақырады:

• әлеуметтік байланыстарды саясат пен қалалық инфрақұрылымға біріктіру;
• қауіпсіз қоғамдық орындарға (саябақтар, кітапханалар, кафелер) қолжетімділікті дамыту;
• әлеуметтік байланыстардың жаһандық индексін құру;
• халықтың хабардарлығын арттыру;
• волонтерлік және қоғамдастықтың қатысуын ынталандыру.

Цифрлық ғасырда сарапшылар, әсіресе, жастар үшін шамадан тыс экран уақыты мен онлайн негативтіліктің қаупі туралы ескертеді.

Кез келген адам жасай алатын қарапайым қадамдар

ДДҰ әлеуметтік байланыстарды сақтау жеке әрекеттерден басталатынын еске салады — көршімен амандасу, сөйлесу кезінде телефонды тастау, жергілікті топқа қосылу, жалғызбасты досыңызбен немесе қарт туысыңызбен байланысу.

"Тіпті цифрлық байланысқан әлемде де шынайы оқшаулану өсуде. Біз адамдар арасындағы байланыстарды құруға ниетті болуымыз керек", — деді ДДҰ комиссиясының тең төрағасы доктор Вивек Мерти.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы елдерді, қауымдастықтарды және жеке адамдарды жалғыздықты денсаулық сақтаудың басымдылығы ретінде тануға және ынтымақты және төзімді қоғамдар құру үшін бірлесіп жұмыс істеуге шақырады.