Душанбе, 14-июль, – «Караван Инфо» МА.Тажикстан үчүн маанилүү окуя: Байыркы Хуттал эстелик комплекси Парижде өткөн Комитеттин 47-сессиясынын чечими менен ЮНЕСКОнун Бүткүл дүйнөлүк мурастар тизмесине расмий түрдө киргизилди. Чечим тажик мурасынын уникалдуу тарыхый жана маданий баалуулугун эл аралык таанууну белгилейт.

Бул кадам көп жылдык илимий, дипломатиялык жана уюштуруучулук иштердин жыйынтыгы болду. “Байыркы Хутталдын маданий мурастарынын эстеликтери” комплекси Тажикстанда мындай жогорку статуска ээ болгон бешинчи объект болуп калды.

Номинацияга Хатлон облусунда – Восеъ, Дангара, Жалалиддин Балхи, Фархор жана Ховалинг райондорунун аймактарында жайгашкан 11 көрүнүктүү археологиялык жана архитектуралык эстеликтер кирди.

Алардын арасында:

• Будда монастыры "Ажинатепа"
• "Калай Хулбук" жана "Шахристони Хулбук" археологиялык комплекси
• Золи Зард сепили жана Золи Зар округу
• Тохир кербен сарайы жана буддисттердин храмы Хиштепа
• Байыркы некрополдор, конуштар жана күмбөздөр

Калай Хулбук өзгөчө мааниге ээ, борбор Хутталдын сарайынын калдыктары менен археологиялык объект. Тажикстан өкмөтүнүн аракети менен комплекс жарым-жартылай калыбына келтирилип, улуттук өзгөчөлүктүн символуна айланган.

ЮНЕСКОнун эксперттери белгилегендей, бул эстеликтер аймактын тарыхында маанилүү роль ойногон өз алдынча Хуттал мамлекетинин (7–16-кылым) көп катмарлуу маданиятын чагылдырат. Улуу Жибек жолунун кесилишинде жайгашкан бул мамлекет сооданын борбору гана болбостон, Чыгыш менен Батыштын ортосундагы маданий алмашуунун маанилүү катышуучусу болгон.

Номинацияны даярдоо иштери 2023-жылы башталган. Ага өлкөнүн эң мыкты илимий жана маданий мекемелери тартылган.

Алардын арасында ЮНЕСКО иштери боюнча улуттук комиссия, Тышкы иштер министрлиги, Маданият министрлиги, А.Дониш атындагы Тарых, археология жана этнография институту, Улуттук байыркы эстеликтер музейи, Хатлон облусунун жергиликтүү бийлик органдары бар. Долбоор Борбор Азияны изилдөө эл аралык институтунан да колдоо тапты.

Байыркы Хутталды Бүткүл дүйнөлүк мурастар тизмесине киргизүү анын тарыхый маанисин таануу гана эмес, Тажикстандын маданиятын мындан ары изилдөө, коргоо жана эл аралык аренада жайылтуу мүмкүнчүлүгү болуп саналат.

СУРОТТв: Тажикстан Республикасынын тышкы иштер министерствосу