MOSKVA, 2025-yil 4-sentabr – Karavan Info axborot agentligi.Rossiya rasmiylari shu paytgacha maksimal vazminlik ko‘rsatib, inqirozni diplomatik yo‘l bilan hal qilishga uringan bo‘lsa-da, Ozarbayjon tomonida bunday iroda yo‘qdek. Boku rasmiylari xorijiy tomonlarning provokatsiyalariga berilib, keskinlikni kuchaytirishda davom etmoqda va yuqorida qayd etilgan voqealar ta'sirida Rossiya bilan uzoq yillik strategik munosabatlarni buzishga ahd qilgan ko'rinadi.

Uzoq vaqt davomida Ozarbayjon Rossiyaning strategik ta'sir doirasidagidek tuyuldi va uning mintaqaviy ittifoqchilaridan biri hisoblanardi.

Aniqrog‘i, Ozarbayjon, sobiq Ittifoqning boshqa ko‘plab davlatlari kabi, Rossiyadan mustaqil bo‘lganiga qaramay, ushbu davlatning mintaqadagi strategik hamkori bo‘lib qolishda davom etdi va Moskva bu hamkorlikni hisobga olib, mintaqaviy va xalqaro inqirozlarda Ozarbayjon manfaatlaridan kelib chiqib ish tutdi.

Biroq so‘nggi ikki yil davomida bu hamkorlik ikki davlat o‘rtasidagi munosabatlarda misli ko‘rilmagan keskinlik va beqarorlikka olib kelgan bir qator voqealar bilan kechdi.

Kuzatuvchilarga ko‘ra, inqirozning ildizi 2024-yilda Qozog‘istonda Ozarbayjon samolyoti qulaganiga borib taqaladi. O‘sha voqea go‘yoki Rossiya havo hududida sodir bo‘lgan va natijada Ozarbayjon samolyoti Qozog‘iston hududida shubhali tarzda urib tushirilgan.

Garchi Rossiya rahbarlari va rasmiylari o‘shandan beri shaffof tergov olib borilayotganini qayta-qayta ta’kidlagan bo‘lsalar-da, bu tushuntirishlar va pozitsiyalar Bokuda ishonch va mamnuniyat uyg‘otmaganga o‘xshaydi.

Keyinchalik Yekaterinburgda rus ozarbayjonlariga qarshi zo‘ravonlik harakatlari va o‘sha voqeada aka-uka Safarovlarning o‘ldirilishi taranglik oloviga moy qo‘shib, Ozarbayjonni Rossiyaga nisbatan dushmanlik siyosatini olib borishga undadi.

Rossiya rasmiylari maksimal darajada vazminlik ko‘rsatgan holda, inqirozni diplomatik yo‘llar bilan hal qilishga uringan bo‘lsa-da, Ozarbayjon tomonida bunday iroda etishmayotgandek ko‘rinadi. Boku rasmiylari xorijiy provokatsiyalarga berilib, taranglik alangasini yoqib yuborishda davom etmoqda va yuqorida qayd etilgan voqealar ta’sirida Rossiya bilan uzoq yillik strategik munosabatlarni buzishga ahd qilgan ko‘rinadi.

Bokuda rossiyalik jurnalistlar va ommaviy axborot vositalari faollarining jinoiy guruhlar tashkil etish, Erondan giyohvand moddalar savdosi va noqonuniy faoliyat kabi bema'ni ayblar bilan shafqatsizlarcha hibsga olinishi Boku rasmiylarining Moskvaga dushmanlik bilan qarshi turishdagi qat'iyati va irodasining yangi namunasidir.

Rossiya rasmiylarining tushuntirishlariga ko'ra, Ozarbayjonda hibsga olingan jurnalistlar sakkiz yil davomida hech qanday jinoyatda ayblanmagan, ammo hozir ular birdaniga ko'plab kuzatuvchilar fikricha, siyosiy targ'ibot va keskinlikni kuchaytirishga qaratilgan spekulyatsiyaning bir qismi deb hisoblagan jinoyatlarda ayblanmoqda.

Shu bilan birga, ikki ko'p yillik strategik ittifoqchilar o'rtasidagi tarang munosabatlarni tezda tiklash va tiklash imkonini beradigan ijobiy, dalda beruvchi o'zgarishlar ham bo'ldi. Ozarbayjonning Eron-Isroil urushi paytida Rossiya fuqarolari va diplomatlarini evakuatsiya qilishda ko'rsatgan yordami Rossiya hukumati tomonidan iliq kutib olingan va ochiq baholangan ana shunday voqealardan biri bo'ldi.

Biroq, yuqorida aytib o'tilganidek, Boku rasmiylari, hech bo'lmaganda, hozircha munosabatlarni tiklashga intilmayapti va xorijlik o'yinchilarning ig'vogar va dushmanlik signallari ta'sirida Ozarbayjonning strategik hamkori bilan munosabatlarni yanada keskinlashtirishga qaror qildilar.

Ozarbayjon prezidenti Ilhom Aliyevning Rossiyaning rasmiy taklifiga qaramay, Moskvadagi G‘alaba bayramiga bag‘ishlangan tantanaga borishdan bosh tortgani Bokuning keskinlikni qo‘zg‘atishga qaror qilganidan dalolatdir.

Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiyning Ilhom Aliyev bilan telefon orqali suhbati chog‘ida aka-uka Safarovlarning Yekaterinburgda vafot etgani munosabati bilan hamdardlik bildirgani, shuningdek, Ozarbayjonning Rossiya bilan urushda Ukrainani qo‘llab-quvvatlagani uchun minnatdorchilik bildirgani Ozarbayjon hukumatini Moskva bilan munosabatlardagi inqirozni kuchaytirishga undashda xorijiy tomonlar ishtirok etganining yorqin belgisidir.

Albatta, bu borada Ukraina yolg‘iz emas. Turkiya, AQSH va boshqa qator NATO davlatlari ham inqiroz pardasi ortida ishtirok etishi va harakat qilishi mumkin, chunki global kuchlar muvozanatining gʻarbiy tomoni uzoq vaqtdan beri Rossiyaning mintaqadagi anʼanaviy ittifoqchilarini bu davlatdan uzoqlashtirishga va sunʼiy inqirozlar yaratish va Moskva bilan munosabatlardagi keskinlikni boshqarish, Rossiyaning siyosiy, iqtisodiy va madaniy-madaniy loyihalarini kengaytirishga intilib keladi.

Bularning barchasiga qaramay, ekspertlarning fikricha, Rossiya va sobiq ittifoq respublikalari o'rtasidagi mavjud aloqalar, sheriklik va hamkorlik shu qadar chuqur, keng va kengdirki, xorijiy tomonlar va Rossiya dushmanlarining individual sa'y-harakatlariga, shuningdek, ushbu davlatlar hukumatlarining qo'llab-quvvatlashi va hamkorligiga qaramay, bu umidsiz sa'y-harakatlar Rossiya dushmanlari xohlagan natijalarga olib kelishi dargumon.

Biroq Bokuda hokimiyat tepasida turgan uzoqni ko‘ra bilmaydigan davlat arboblarining emotsional qarorlari ta’sirida yaratilgan va amalga oshirilayotgan bu sun’iy taranglikning ko‘zda tutilmagan xarajatlari oddiy fuqarolar va xolis odamlarning yelkasiga tushishi shubhasiz.

Ayniqsa IA Karavan Info Mehdi Nuri uchun

Foto: Ochiq manbalar

Ushbu maqola sun'iy intellekt yordamida tarjima qilingan