БОРБОРДУК АЗИЯ, 2025-жылдын 22-декабры – Karavan Info маалымат агенттиги. Вьетнам-америкалык скульптор Туан Эндрю Нуйен келерки жазда Манхэттендин 10-авенюсуна Бамиян Будданын сегиз метрлик айкелин орнотууну пландап жатат. New York Times гезитинин маалыматы боюнча, "Ааламда жаркыраган жарык" деп аталган айкел тынчтыктын, туруктуулуктун жана руханий кайра жаралуунун символу катары кызмат кылат.
Айкел High Line Planet комиссиясы тарабынан буйрутма менен жасалган жана 2026-жылдын жазында Манхэттендеги 10-авеню жана 30-көчөдөгү High Line асма паркына орнотулат.
Жогорку линия комиссиясы бул долбоор жоголгон маданияттын эстелиги жана ошол эле учурда анын өлбөс маңызынын символу катары ойлоп табылганын белгиледи. Ооганстанда Салсал деген ат менен белгилүү болгон Бамиян Буддасынын айкелдери алтынчы кылымда тургузулуп, 2001-жылдын мартында талиптер тарабынан талкаланган.
"Нью-Йорктуктар Бамиян Буддаларынын бул сүрөттөрүн көргөнү келгенде, бул чоң коомдук талкуу учуру болот", – деди Нуэн New York Times гезитине.
Туан Эндрю Нуэн 1976-жылы Вьетнамда төрөлүп, үч жашында үй-бүлөсү менен Америка Кошмо Штаттарына көчүп барган. Ал Америка Кошмо Штаттарында чоңойгон жана Калифорния искусство институтунан MFA даражасын алган.
The New York Times гезитинин маалыматы боюнча, скульптор учурда Вьетнамда жашайт. Ал согуш жана травма, эс тутум жана айыгуу темаларын поэтикалык түрдө изилдеген видео-арт жана скульптурасы менен белгилүү.
Нуэндин дизайны High Line Planet комиссиясы тарабынан 31 өлкөдөн келген 56 сунуштун ичинен тандалып алынган. Акыр-аягы, 12 сүрөтчү High Lineге өз скульптураларынын прототиптерин орнотууга чакырылган.
Тандоо комитетинин мүчөсү Алан ван Кеппел долбоор "экстремизм жана маданий мурастардын жок кылынышы доорунда өзгөчө актуалдуу" экенин белгиледи. Бамиян Буддасынын айкели 2026-жылдын апрелинен баштап 18 ай бою коомчулукка көрсөтүлөт.
New York Times гезитинин маалыматы боюнча, Нуэн Бамияндагы бузулган Будда айкелдеринин сүрөттөрүн колдонуп, 3D компьютердик моделин түзгөн. Андан кийин ал Вьетнамдагы бир топ таш усталар менен биргеликте айкелди төрт чоң кумдук блоктон кол менен оюп жасаган.
Долбоордун өзгөчөлүгү – айкелдин эриген октордон жана ракеталардан жасалган колдору. Ооганстандагы согуштан калган бул материалдар көркөм элементке айландырылган.
Нуэндин айтымында, калган ракеталар менен октор жергиликтүү ыктыярчылардын жардамы менен алгач Пакистанга, андан кийин Вьетнамга жашыруун ташылган.
"Бул скульптура башаламандыктын жана зордук-зомбулуктун арасында да боорукер жана коркпогон бойдон калууга болорун көрсөтүп турат. Мен бул жылмаланган жез колдор горизонтто жаркырап, күндө жаркырап турганын элестетем", – деп баса белгиледи скульптор.
Сүрөт: Guardian (Corbis)