Душанбе, 2025-жылдын 22-декабры — Karavan Info маалымат агенттиги. 2025-жылдын 19-декабрында Душанбеде Борбордук Азиядагы аймактык коопсуздук архитектурасына узак мөөнөттүү кесепеттерге алып келиши мүмкүн болгон билдирүү жасалды. Тажикстандагы Россия элчилигинин биринчи катчысы Алексей Зенко Орусиянын Борбордук Азия жана Азербайжан мамлекет башчыларынын ортосундагы консультативдик жолугушуулардын форматына (Борбордук Азия + Азербайжан форматы) кошулуусун карап чыгууну сунуштады.
Зенконун айтымында, Орусия "Борбордук Азия бештиги" форматынын өнүгүшүн кылдаттык менен көзөмөлдөп, Азербайжанды региондун лидерлеринин консультативдик жолугушууларына кошуу чечимин белгилейт.
Орусиянын географиялык жана тарыхый жакындыгын, ошондой эле Борбордук Азия мамлекеттери менен өнүккөн экономикалык жана транспорттук байланыштарын эске алганда, Москванын бул форматка кошулушу, анын пикиринде, координацияны күчөтүп, интеграцияны илгерилетип, аймактын өлкөлөрүнүн көз карандысыздыгын сактап калуу менен бирге коопсуздук архитектурасын түзө алат.
"Биз "Борбордук Азия бештиги" форматынын өнүгүшүн чоң кызыгуу менен байкап жатабыз. Азербайжандын аймактык лидерлердин консультативдик жолугушууларына кошулуу чечими интеграция үчүн жаңы мүмкүнчүлүктөрдү ачат. Географиялык жайгашуубузду жана Борбордук Азия менен болгон тарыхый байланыштарыбызды, ошондой эле өнүккөн экономикалык жана транспорттук байланыштарыбызды эске алуу менен, Орусиянын катышуусун карап чыгуу туура болот деп эсептейбиз. Бул координацияны күчөтөт, интеграцияны жеңилдетет жана коопсуздуктун кеңири архитектурасын түзөт", – деп ТАСС Зенконун сөздөрүн келтирди.
Дипломат Орусиянын "Борбордук Азия + Азербайжан" форматына катышуусу Борбор Азияда гана эмес, жалпы Евразия аймагында да кызматташтыкты жана коопсуздукту бекемдөөгө салым кошоорун баса белгиледи. Ошондой эле, ал тышкы катышуучулардын аймактык форматтарга интеграцияланышы Борбор Азия өлкөлөрүнүн көз карандысыздыгын сактоо менен экономикалык, транспорттук жана саясий байланыштарды өнүктүрүүгө өбөлгө түзө аларын белгиледи.
Эске салсак, Орусия Борбордук Азия менен C5+1 жана ШКУ форматтары аркылуу активдүү байланышта болуп жатат. Андан тышкары, Москва аймактагы айрым өлкөлөр менен Евразия экономикалык биримдиги (ЕАЭБ) жана Жамааттык коопсуздук келишими уюму (ЖККУ) сыяктуу экономикалык жана аскердик-саясий биримдиктер аркылуу байланышта.
Ошол эле учурда, Борбордук Азия лидерлери Токио тарабынан демилгеленген жана кийинчерээк АКШ, Кытай, Европа Биримдиги, Түштүк Корея жана Орусия тарабынан кабыл алынган C5+1 саммитинин алкагында Жапонияга барышты.
Эксперттер Орусияны "Борбордук Азия + Азербайжан" форматына кошуу сунушу Москванын аймактык өнөктөштөр менен инклюзивдүү консультациялар жана координациялоо аркылуу Борбор Азиядагы катышуусун күчөтүү боюнча стратегиялык амбициясын чагылдырарын белгилешет.
Ошол эле учурда, эгерде Орусия бул форматка интеграцияланса, бул күчтөрдүн тең салмактуулугуна жана аймактык альянстарга таасир этип, бардык катышуучулардан өз кызыкчылыктарын жана артыкчылыктарын кылдаттык менен координациялоону талап кылышы мүмкүн.
СҮРӨТ: Тажикстан Республикасынын Президентинин басма сөз кызматы