Душанбе, 22 декабри соли 2025 — Агентии иттилоотии Karavan Info. 19 декабри соли 2025 дар Душанбе изҳороте содир шуд, ки метавонад барои меъмории амнияти минтақавӣ дар Осиёи Марказӣ оқибатҳои дарозмуддат дошта бошад. Котиби аввали сафорати Русия дар Тоҷикистон Алексей Зенко пешниҳод кард, ки масъалаи ҳамроҳшавии Русия ба формати вохӯриҳои машваратӣ байни сарони давлатҳои Осиёи Марказӣ ва Озарбойҷон (формати Осиёи Марказӣ + Озарбойҷон) баррасӣ шавад.

Ба гуфтаи Зенко, Русия рушди формати "Панҷгонаи Осиёи Марказӣ"-ро бодиққат назорат мекунад ва қарори шомил кардани Озарбойҷонро дар ҷаласаҳои машваратии роҳбарони минтақа қайд мекунад.

Бо назардошти наздикии ҷуғрофӣ ва таърихии Русия, инчунин робитаҳои иқтисодию нақлиётии рушдёфтаи он бо кишварҳои Осиёи Марказӣ, шомил шудани Маскав ба ин формат, ба андешаи ӯ, метавонад ҳамоҳангиро тақвият диҳад, ҳамгироиро пеш барад ва дар айни замон истиқлолияти кишварҳои минтақаро ҳифз кунад, меъмории амниятии фарогиртарро эҷод кунад.

"Мо рушди формати "Панҷгонаи Осиёи Марказӣ"-ро бо шавқи зиёд мушоҳида мекунем. Қарори Озарбойҷон барои ҳамроҳ шудан ба ҷаласаҳои машваратии роҳбарони минтақавӣ имкониятҳои навро барои ҳамгироӣ фароҳам меорад. Бо назардошти мавқеи ҷуғрофӣ ва робитаҳои таърихии мо бо Осиёи Марказӣ, инчунин робитаҳои рушди иқтисодӣ ва нақлиётии мо, мо боварӣ дорем, ки баррасии иштироки Русия мувофиқ хоҳад буд. Ин ҳамоҳангиро тақвият медиҳад, ҳамгироиро осон мекунад ва меъмории фарогиртари амниятиро эҷод мекунад", – иқтибос меорад ТАСС аз суханони Зенко.

Дипломат таъкид кард, ки иштироки Русия дар формати "Осиёи Марказӣ + Озарбойҷон" ба таҳкими ҳамкорӣ ва амният на танҳо дар Осиёи Марказӣ, балки дар тамоми минтақаи Авруосиё низ мусоидат хоҳад кард. Ӯ инчунин қайд кард, ки ҳамгироии иштирокчиёни беруна ба форматҳои минтақавӣ метавонад ба рушди робитаҳои иқтисодӣ, нақлиётӣ ва сиёсӣ мусоидат кунад ва ҳамзамон истиқлолияти кишварҳои Осиёи Марказӣро ҳифз кунад.

Қобили зикр аст, ки Русия аллакай тавассути форматҳои C5+1 ва СҲШ бо Осиёи Марказӣ фаъолона ҳамкорӣ мекунад. Ғайр аз ин, Маскав бо кишварҳои алоҳидаи минтақа тавассути иттифоқҳои иқтисодӣ ва низомӣ-сиёсӣ, аз ҷумла Иттиҳоди иқтисодии Авруосиё (ЕАЭС) ва Созмони Паймони Амнияти Дастаҷамъӣ (СПАД) робита дорад.

Дар ҳамин ҳол, раҳбарони Осиёи Марказӣ дар доираи нишасти C5+1, формате, ки аз ҷониби Токио оғоз шуда ва баъдтар аз ҷониби Иёлоти Муттаҳида, Чин, ИА, Кореяи Ҷанубӣ ва Русия қабул шудааст, аз Ҷопон боздид карданд.

Коршиносон қайд мекунанд, ки пешниҳоди шомил кардани Русия ба формати Осиёи Марказӣ + Озарбойҷон нишонаи орзуҳои стратегии Маскав барои тақвияти ҳузури худ дар Осиёи Марказӣ тавассути машваратҳои фарогир ва ҳамоҳангсозӣ бо шарикони минтақавӣ мебошад.

Дар айни замон, агар Русия ба ин формат ворид шавад, ин метавонад ба тавозуни қудрат ва иттифоқҳои минтақавӣ таъсир расонад ва аз ҳамаи иштирокчиён талаб кунад, ки манфиатҳо ва афзалиятҳои худро бодиққат ҳамоҳанг созанд.

АКС: Хадамоти матбуоти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон