Душанбе, 2025-жылдын 25-декабры – Karavan Info маалымат агенттиги. Аймактык жана глобалдык чөйрөнүн барган сайын татаалдашып баратышына карабастан, Тажикстан негизги инфраструктураны өнүктүрүүгө жана улуттук экономиканын туруктуулугун жогорулатууга багытталган өнөктөштүктү ырааттуу түрдө бекемдеп келет. Жапониянын эл аралык кызматташтык агенттиги (JICA) бул процесске олуттуу салым кошууну улантууда, транспорт, бажы администрациясы жана энергетика жаатындагы долбоорлорду колдоону кеңейтүүдө.
Тажикстан Республикасынын Президентинин басма сөз кызматы
Токиодо өткөн "Борбордук Азия + Япония" саммитинин алкагында Тажикстан Республикасынын Президенти Эмомали Рахмон JICAнын президенти Акихико Танака менен жолугушту. Мамлекет башчысы агенттиктин өлкөнүн социалдык-экономикалык өнүгүүсүнө кошкон көп жылдык салымын жогору баалап, улуттук өнүгүү артыкчылыктарын ишке ашырууда Япониянын колдоосунун маанисин баса белгиледи.
Учурдагы аймактык жана глобалдык кырдаалды эске алуу менен, тараптар Тажикстан менен Япониянын ортосундагы андан аркы кызматташуунун негизги багыттары катары транспорттук байланышты чыңдоонун жана жашыл экономиканы илгерилетүүнүн өзгөчө маанисин кайрадан белгилешти.
Жетишилген келишимдер Япониянын Тажикстан Республикасындагы Атайын жана Ыйгарым укуктуу элчиси Фурута Кейко менен Тажикстандын Тышкы иштер министри Мухриддин Сирожиддиндин ортосунда мурда ноталар алмашуу менен андан ары кеңейтилди. Ушул негизде эки стратегиялык маанилүү долбоор боюнча Япониянын гранттык келишимдерине кол коюу аземи өттү.
Биринчи долбоор – Транскаспий эл аралык транспорттук жолунда жайгашкан Спитамен бажыканасындагы жүктөрдү сканерлөөчү жабдууларды жаңыртуу . Анын баасы 1,3 миллиард жапон иенин (болжол менен 8,6 миллион АКШ долларын) түзөт. Долбоор транспорттук байланыштарды жакшыртууга, өлкөнүн экономикалык коопсуздугун чыңдоого жана бажы администрациясынын натыйжалуулугун жана ачык-айкындуулугун жогорулатууга багытталган.
Экинчи долбоор Душанбенин негизги электр тармагы үчүн 220 кВ көмөкчордон курууга багытталган жана учурда деталдуу долбоорлоо этабында. Ал борбор калаанын электр менен камсыздоосунун ишенимдүүлүгүн жогорулатууга жана шаардын туруктуу экономикалык өнүгүүсү үчүн шарттарды түзүүгө багытталган. Бул долбоор үчүн грант 41 миллион иенди (болжол менен 0,26 миллион доллар) түзөт. Курулуш иштери долбоорлоо иштери аяктагандан кийин башталат деп күтүлүүдө.
Гранттык келишимге кол коюу аземине Тажикстан Республикасынын каржы министри Файзиддин Каххорзода, JICAнын Тажикстандагы өкүлчүлүгүнүн башчысы Сейджу Имаи, тиешелүү мамлекеттик органдардын өкүлдөрү жана чакырылган коноктор катышты.
Эки долбоор тең Тажикстан Республикасынын 2030-жылга чейинки Улуттук өнүктүрүү стратегиясынын артыкчылыктарына толук шайкеш келет. Аларды ишке ашыруу өлкөнүн транспорттук жана транзиттик потенциалынын өсүшүнө, энергетикалык коопсуздукту чыңдоого жана экономикалык жана социалдык өнүгүү үчүн кошумча шарттарды түзүүгө өбөлгө түзөт.
JICAнын Тажикстан менен кызматташтыгы 1993-жылы башталып, алгач мамлекеттик башкаруу жана макроэкономикалык өнүгүү жаатындагы улуттук кадрларды даярдоого багытталган. 2025-жылдын декабрына карата агенттиктин билим берүү жана окутуу программаларына 2600дөн ашык тажик жараны катышкан.
2006-жылы Тажикстанда JICA өкүлчүлүгү ачылгандан бери, өнөктөштүк айыл чарбасы жана айылдык өнүктүрүү, суу менен камсыздоо, саламаттыкты сактоо, транспорт, энергетика, институционалдык потенциалды өнүктүрүү жана чакан жана орто бизнести колдоо сыяктуу негизги тармактардагы гранттык жардам жана техникалык кызматташтык долбоорлорун камтуу үчүн бир топ кеңейди.
2024-финансылык жылдын аягына карата JICAнын Тажикстандагы жалпы портфели 47,1 миллиард иенден ашык суммадагы 60 долбоорду камтыйт, анын ичинде техникалык кызматташтык боюнча 13,2 миллиард иен жана гранттык жардам боюнча 33,9 миллиард иен . Бул сандар Жапониянын туруктуу өнүгүүнү колдоо жана Тажикстан элинин жашоо деңгээлин жакшыртуу боюнча узак мөөнөттүү жана ырааттуу милдеттенмесин чагылдырат.
Сүрөт: JICAнын уруксаты менен