Обсерваторияи Улуғбек, ки дар Назди Самарқанд дар Солҳои 1428-1429 сохта шудааст, яке аз бузургтарин едгориҳои илми Асрҳои Миена боқӣ мемонад. Асбоби асосии он чоркунҷаи девории мармарӣ буд, ки думи он бо радиуси 40,2 метр имкон медод, ки мушоҳидаҳои астрономиро бо дақиқии беназири он замон анҷом диҳад.

Қисми зиеди квадрант, ки дарозии думи он 63 метрро ташкил медод, дар зери замин дар чуқурии зиеда аз 10 метр ҷойгир буд. Қисми дуюм 28 метр аз сатҳи замин боло мерафт, ки эҳтимолан ба манора такя мекард, ки то замони мо боқӣ намондааст. Квадранти қатъиян дар ҳамвории меридиан насбшуда барои чен кардани баландии ҷисмҳои осмонӣ аз уфуқ ва масофаи кунҷии онҳо истифода мешуд. Мувофиқи маълумоти миқеси ерирасон, олимон метавонанд координатаҳои Офтобро бо хатогии ҳамагӣ як сонияи кунҷӣ муайян кунанд, ки ин натиҷа барои аксари асбобҳои он замон ноил шудан мумкин нест.

Бо гузашти вақт, як объекти беназири илмӣ вайрон шуд. Дар охири асри XVII обсерватория аз ҳам ҷудо карда шуд ва хишти он барои сохтмони дигар иншоотҳо истифода шуд.

Аввалин тадқиқоти ҷиддии боқимондаҳои обсерватория дар солҳои 1908 ва 1914 таҳти роҳбарии олими рус сурат гирифт В. Л. Вяткин. Бозефтҳои археологӣ имкон доданд, ки қисмҳои девори беруна ва пояи квадрантро ошкор кунанд, аммо онҳо натиҷаҳои назаррас надоданд. Танҳо соли 1941 академик М. Е. Массон тадқиқоти обсерваторияро идома дод ва соли 1948 корҳо ба анҷом расиданд В. А. Шишкин, ки боқимондаҳои асбоби асосиро кашф кард.

Тарҷума бо Истифода Аз Тарҷумони Yandex