9 шілдеде АҚШ бірқатар елдерге Вашингтон 2 сәуірде жариялаған «өзара» деп аталатын импорттық баж салығын енгізу үшін берген 90 күндік жеңілдік мерзімі аяқталады. 9 сәуірде АҚШ президенті Дональд Трамп 75-тен астам елдің жауап шараларын қолданбағанын және келіссөздерді жалғастыруға ниет білдірді. Осыған байланысты олар үшін 9 шілдеге дейін 10 пайыздық уақытша баж салығы белгіленді.

Осы кезеңнің аяқталу қарсаңында Трамп көтерілген тарифтердің тоқтатылуын 2025 жылдың 1 тамызына дейін ұзарту туралы хабарлады.Алайда, сонымен бірге бірқатар елдер жаңа тарифтерді енгізу туралы хабарлама алды. Атап айтқанда, 1 тамыздан бастап Қазақстаннан келетін тауарларға 25 пайыздық баж салығы енгізіледі.

Сәуірдің 3-і күні хабарланған ҚР Сауда министрлігінің мәліметінше, жаңа тарифтер Қазақстанның АҚШ-қа экспортының 4,8 пайызына ғана әсер етеді. Америкаға жеткізілетін өнімдердің 90%-дан астамы Америка Құрама Штаттары бекіткен ерекшеліктер тізіміне сәйкес баж салығынан босатылған. Көтерілген баждар экспорты 2024 жылы 95,2 млн долларды құраған жекелеген өнім топтарына қатысты болады. Олардың ішінде фосфор, ферросилиций, линзалар, бидай глютені және аммоний нитраты бар. Осылайша, жаңа тарифтік жүктеме қазақстандық экспорттаушыларға кем дегенде 23,8 миллион доллар шығын әкелуі мүмкін.

6 шілдеде Трамп БРИКС елдеріне «антиамерикандық» саясаты үшін қосымша 10 пайыздық баж салығын енгізу мүмкіндігін де жариялады. Сауда сарапшылары бұл хабарландырулар сәуір айында жарияланған жоғары тарифтерден аулақ болуға тырысатын елдерге қысымды күшейту үшін жасалғанын айтады.

7 шілдеде Оңтүстік Африка «антиамерикандық» саясат туралы айыптауларды қабылдамады және АҚШ-пен келіссөздерді сындарлы деп жариялады. Сол күні Ресей президентінің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков БРИКС аясындағы ынтымақтастық «ешқашан үшінші елдерге қарсы бағытталмағанын» атап өтті.

Бұрынғы қауіптер де пайда болды: Трамп 2024 жылдың соңында X әлеуметтік желісінде (бұрынғы Twitter) БРИКС елдері долларға балама жасауға әрекеттенсе, оларға 100 пайыздық баж салығын енгізуге уәде берді.

«Халықаралық саудада долларды алмастыруға шешім қабылдаған кез келген ел Америкамен қош айтысуы мүмкін», — деп жазды ол.

Сонымен қатар, ЕО апта соңына дейін АҚШ-пен алдын ала сауда келісіміне қол қояды деп күтуде. Брюссель шарапқа, спирттік ішімдіктерге, ұшақтар мен қосалқы бөлшектерге салынатын 10 пайыздық баж салығын алып тастауды көздеп отыр, сонымен қатар автокөліктер мен қосалқы бөлшектерге тарифті 25 пайызға төмендетуді талап етуде, деп хабарлайды Bloomberg.

1 тамыздан бастап Корея Республикасы мен Жапонияға да қосымша баж салығы енгізіледі — әрқайсысына 25%, деді Трамп.

Осының аясында АҚШ қор нарығы құлдырағанын көрсетті. Реакция сәуір айындағыдан азырақ болғанымен, сарапшылар инвесторлардың жаңа тарифтердің күшіне енетініне сенімсіз екенін және рекордтық деңгейге көтерілгеннен кейін пайда алуды қалайтынын атап өтті.