Душанбе, 2025 жылғы 27 желтоқсан – Karavan Info ақпараттық агенттігі. Орталық Азия – табиғи апаттар күнделікті өмірдің ажырамас бөлігі болып табылатын және сонымен бірге тұрақты дамуға елеулі қауіп төндіретін аймақ. Дәл осы тұрғыда Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму бағдарламасы (БҰҰДБ) Жапония үкіметімен бірлесіп, алдағы екі жылға арналған «Орталық Азиядағы апаттар қаупін азайтуды күшейту» атты жаңа аймақтық жобаны іске қосты. Оның мақсаты – аймақтағы елдердің ұлттық және мемлекетаралық деңгейдегі табиғи апаттарға төзімділігін арттыру.
Жоба «Орталық Азия және Жапония» диалогы аясында жүзеге асырылып жатыр және Қазақстан, Қырғыз Республикасы, Тәжікстан, Түрікменстан және Өзбекстанды қамтиды. Негізгі бағыт — жер сілкінісі қаупі туралы хабардарлықты арттыру — аймақ үшін, әсіресе халқы тығыз орналасқан қалалық жерлерде ең күрделі және жойқын қауіптердің бірі.
Сарапшылардың бағалауы бойынша, Орталық Азиядағы табиғи апаттардан жыл сайынғы орташа шығын 10 миллиард долларға жетеді, ал зардап шеккендер саны 3 миллионнан асады. Жер сілкінісі бұл статистикаға ерекше үлес қосады: сейсмикалық оқиғалардан жыл сайынғы экономикалық шығын шамамен 2 миллиард долларды құрайды, адам өлімі мен ұзақ мерзімді әлеуметтік-экономикалық салдарларды айтпағанда.
Ірі ауқымды апаттар маңызды инфрақұрылымды қиратуы, шекарааралық халықтың қоныс аударуына әкелуі және бірлескен жауап беру және қалпына келтіру жұмыстарын қиындатуы мүмкін.
Жоба бойынша серіктестік туралы келісімге Астанада Жапонияның Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Ясумаса Иидзима және БҰҰДБ-ның Қазақстандағы тұрақты өкілі Катажина Ваверния Жапония Премьер-Министрі мен аймақтағы бес елдің президенттері қатысқан «Орталық Азия + Жапония» саммиті қарсаңында қол қойды.
Жобада аймақтық төтенше жағдайларға әрекет ету механизмін құру және дамыту арқылы аймақтық үйлестіруді нығайтуға ерекше назар аударылады. Алматыда орналасқан Төтенше жағдайлар және апаттар қаупін азайту орталығы (CESDRR) бұл жұмыстағы негізгі серіктес болып табылады. Жоба сонымен қатар Жапонияның практикалық тәжірибесіне сүйене отырып, жер сілкінісін бақылаудың және ерте ескертудің инновациялық жүйелерін енгізуді қамтиды.
Маңыздысы, БҰҰДБ тәсілі адамға бағытталған: ол жынысты, мүгедектердің қажеттіліктерін және әртүрлі әлеуметтік топтардың осал тұстарын ескереді. Климаттың өзгеруі мен қоршаған ортаның нашарлауының артып келе жатқан әсерін ескере отырып, мұндай кешенді және аймақтық үйлесімді тәсіл тек қалаулы ғана емес, сонымен қатар Орталық Азияның тұрақты болашағы үшін өте маңызды.
ФОТО: Тәжікстандағы Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму бағдарламасы