АСТАНА, 16 тамыз – «Караван Инфо» ақпараттық агенттігі.Қазақстанның оңтүстігінде, Отырар оазисінің даласында Орталық Азиядағы ең қастерлі мұсылман ескерткіштерінің бірі – Арыстан баба кесенесі орналасқан. Бұл жер ұлы уағызшының естелігін сақтап қана қоймай, әлемнің түкпір-түкпірінен осында келетін мыңдаған қажылар үшін маңызды рухани орталық қызметін атқарады.

Аңызға айналған тұлға

Арыстан-Бабты ұлы сопы ақын, рухани көсем Қожа Ахмет Ясауидің ұстазы ретінде құрметтейді. Аңыз бойынша ол Мұхаммед пайғамбардың серігі болған және одан жұмақтан құрма алған, оны ғасырлар кейін пайда болған шәкіртіне беруі керек еді. Аңыз бойынша, Арыстан-Баб бірнеше ғасырлар бойы бұйрықты орындау үшін өмір сүрген және бұл таңдалған Ахмет Ясауи болған.

Кесененің тарихы

Алғашқы қабір құрылымы 12 ғасырда пайда болды, бірақ ол бүгінгі күнге дейін сақталмаған. 14 ғасырға қарай тек қирандылар ғана қалды. Ясауи бейітінің үстіне мешіт салуды жоспарлаған Темірлан түсінде алдымен ұстазына кесене тұрғызу туралы бұйрық алады. Осылайша, жаңа қабір пайда болды, бірақ ол да уақыт пен элементтерге төтеп бере алмады.
Заманауи кешен 1909 жылы ислам дәстүрін 19 ғасыр сәулет өнерімен үйлестірген шебер Қалмырза Мүсәпірұлының қолымен салынған.

Архитектуралық ерекшеліктері

Ғимарат биіктігі 12 метр, алебастр ерітіндісінде күйдірілген кірпіштен тұрғызылған. Оның ұзындығы 35 метр, ені 12 метр. Екі күмбезді кесене мешітке кең дәліз арқылы қосылған. Ішінде Арыстан бабтың құлпытасы, оның серіктерінің бейіттері, қолжазба Құран, 12-14 ғасырлардан қалған жәдігерлер, көне кесенелердің ағаш бағаналары бар. Қасбет кәдімгі пештактан айырылған және биік сүйір қоймасы бар терең порталмен және алты тереземен безендірілген. Бүйір жағындағы екі мұнара ғимаратқа айбынды әрі қатаң көрініс береді.

Қасиетті құдық

Кесененің қасында зияратшылар құрмет тұтатын, тұзды шипалы суы бар құдық бар. Ол аурулардан құтылуға көмектеседі және рухты күшейтеді деп саналады.

Қалпына келтіру және қауіпсіздік

20 ғасырдың аяғында ғимарат апатты жағдайда болды. 1970 жылдары оны толығымен қайта құру туралы шешім қабылданып, 1982 жылы аяқталды. Бүгінде кесене мемлекет қорғауында және Отырар мемлекеттік археологиялық қорық-музейінің құрамына кіреді.

Қажылар жолы

Көбінесе сапар Шымкенттен басталады. Ол жерден кесене орналасқан Шәуілдір ауылына дейін Е-38 тас жолымен, одан әрі П-58 жолымен Төрткөл, Баялдыр ауылдары арқылы көлікпен бір сағаттай жол жүреді.

Мағынасы

Арыстан баба кесенесі тек сәулет өнерінің туындысы ғана емес, Түркістанға Қожа Ахмет Ясауи кесенесіне апаратын қасиетті зиярат жолының бір бөлігі. Мұнда сенім, аңыз бен тарих бір-бірімен астасып, әрбір сапар саяхатшының ішкі әлемін өзгертуге қабілетті рухани тәжірибеге айналады.

Бұл мақала жасанды интеллект көмегімен аударылған