АСТАНА, 15 тамыз – «Караван Инфо» ақпараттық агенттігі.Түркістан өлкесінің қақ ортасында, Бәйдібек сілемінде мыңдаған туристер мен зияратшыларды емдеп, жан тыныштығына үміттенетін бірегей киелі мекен – Ақ-Мечет үңгірі бар.

Ол қайда және қалай жетуге болады

Үңгір Шымкенттен 90 шақырым жерде, оңтүстік Қаратау жотасының етегінде орналасқан. Шымкентке ұшақпен немесе көлікпен, одан кейін автобуспен 80 шақырымдай жерге жетуге болады, содан кейін тар жолмен жаяу жетуге болады. Тәжірибелі саяхатшылар гидпен баруды ұсынады — үңгірге кіру диаметрі 30 метр болса да, жолдан көрінбейді.

Шығу тегі және аты

Ақ-Мечет үңгірі өзінің пайда болуының құпиясын сақтауда. Үңгірдің пайда болу уақыты туралы нақты деректер жоқ. Үңгірді 1970 жылдары зерттеген кеңестік геологтар оның үлкен метеориттің құлауы нәтижесінде пайда болғаны туралы батыл гипотеза алға тартты. Әктас жыныстарының жасы энеолитке (мыс дәуіріне) жатады.

Оның қазақша «Ақ мешіт» дегенді білдіретін атауы оның қайталанбас келбетін тамаша сипаттайды: әк тастан жасалған аркалар мен қабырғалар аппақ қар нұрымен жарқырайды.

Аңыздар мен дәстүрлер

Ақ-Мечет – көне аңыздар көмкерілген жер. Бір аңыз бойынша, Есіркеп Қойгелді батыр мен оның 10 мың жауынгері жорық алдында жаңбырдан үңгірді паналаған. Бұл жер оларды құтқарды, намаз оқуға мүмкіндік берді және өз күшімен таң қалдырды. Батыр Ақ-мешіт деп ат қойып, жер киелі болды.

Тағы бір аңыз қанатты кесірткенің бәріне шабуыл жасағаны туралы айтады. Сүлеймен (Сүлеймен) пайғамбар құбыжықты шынжырға салып қолға үйретті.

Жоңғар шапқыншылығы кезінде үңгір әйелдер мен балалар мен қарттардың пана болғаны туралы да аңыздар бар. Ақ мешіт жай ғана үңгір емес, аңыздардың тірі кітабы.

Үңгірдің ішінде

Ақ-Мечет көлемі жағынан таң қалдырады: ұзындығы – 254 м, ені – 265 м, қоймаларының биіктігі – 27 м-ге дейін. Зал пішіндері киіз үйдің шаңырағына немесе тұмар-тұмарға ұқсайды. Ішінде ескі тұт ағаштары өсіп, жасыл оазис жасайды. Температура жыл бойына қолайлы: жазда салқын, қыста жылы.

Биліктің орны

Келушілер үңгірдің ерекше энергиясына сенеді: кейбіреулері тастан жасалған пирамидаларды қалдырады, тілектер айтады, басқалары — ағаш бұтақтарында ақ орамалдарды қалдырады.

Бәйдібек шұңқырының қараушысы Асқар Рүстембекұлы аңыз әңгімелер айтып, дұға оқып, қонақтарға қауіпсіздікті ескертеді. Оның айтуынша, осында келген көптеген перзентсіз жұптар көптен күткен перзенттерін тауып алады.

Туризм және қажылық

Бейресми деректер бойынша үңгірге жыл сайын Ресей, Өзбекстан және Қырғызстан туристерін қосқанда 100 мыңнан астам адам келеді. Көпшілік үшін бұл жай ғана табиғи ескерткіш емес, рухани тазару мен үміт ұясы.

Ақ-Мечет — бірегей қардай аппақ үңгір. Бұл тарих, мифтер мен сенім тоғысқан таңғажайып табиғи храм. Мұнда үйлесімділікті сезініп, асыл тілектер айтып, сиқырлы атмосферамен тыныстап, ұмытылмас эмоциялар аласыз.

Ашық көздерден алынған фотосурет

Бұл мақала жасанды интеллект көмегімен аударылған