АУҒАНСТАН, 20 желтоқсан 2025 жыл — Karavan Info жаңалықтар агенттігі. Он жасар ауған қызының фотосуреті ЮНИСЕФ-тің 2025 жылғы «Жыл фотосуреті» болып таңдалды. Берлиндегі марапаттау рәсімінде қазылар алқасы бұл суретті Талибан енгізген білім беру шектеулеріне қарамастан «ауған қыздарының үнсіз қарсылығы мен төзімділігінің» символы деп жариялады.
Фотосуретте Нангархар провинциясынан келген 10 жасар Хаджера көрсетілген. Ол қолында қалам мен қағаз ұстап, еденде жатқан оқулыққа мұқият қарап, ресми білімін жалғастыра алмайтынын түсініп, сабақ оқып отыр.
2021 жылдың тамыз айында Талибан билікке келгеннен бері Ауғанстанда алтыншы сыныптан жоғары қыздарға білім беруге тыйым салынды. Нәтижесінде, соңғы төрт жылда миллиондаған қыздар мектеп және университет біліміне қол жеткізе алмай қалды.
ЮНИСЕФ қазылар алқасы фотосуреттің бала өміріндегі бір сәтті ғана емес, сонымен қатар білім алу құқығынан айырылған «миллиондаған ауған қыздарының еркі мен төзімділігін» бейнелейтінін атап өтті.
«Биылғы жеңімпаз фотосурет Ауғанстандағы көптеген қыздар үшін балалық шақтың нені білдіретінін көрсетеді», — деді ЮНИСЕФ-тің Германиядағы құрметті демеушісі Алке Боден Бендер. «Олар табиғи түрде пайда болуы керек нәрсе үшін күресуде: білім алу құқығы».
«Элиз Бланшардың Хаджераның фотосуреті көбінесе абстрактілі ұғымды толығымен объективті түрде өмірге әкеледі: адами қадір-қасиет», — деп атап өтті қазылар алқасының төрағасы және Германияның ЮНИСЕФ комитетінің мүшесі Питер Маттиас Гаэде. «Бұл фотосурет жанашырлыққа, құрметке және жақындыққа толы».
«Жақсы фотосуреттер, әсіресе, олар өз ойларын сөзсіз жеткізгенде, есте қалады», — деп қосты ол.
Фотографияның көрініс артындағы тарихы
Суретті француз фотожурналисті Элиз Бланшар кездейсоқ түсірген. 2024 жылы ол Ауғанстандағы үкіметтік емес ұйыммен жұмыс істеп жүргенде, жылжымалы ауруханада Хаджерамен танысқан. Фотографтың айтуынша, қыз тұратын аймақта тұрақты медициналық қызмет жоқ.
Бланшар Хаджераның күнделікті өмірін құжаттау үшін үйіне бірге баруды шешті.
«Біз әйелдер мен қыздарға не істеуге болмайтыны туралы көп айтамыз, бірақ мен олардың өмірі қалай өрбитінін көрсеткім келді, себебі олар да біз сияқты адам», — деді ол.
Элиз Бланшар Ауғанстанда жеті жыл жұмыс істеп, The Guardian және The New York Times сияқты басылымдарға үлес қосты.
Фотограф Хаджера су әкеліп, тамақ дайындағаннан кейін, мектеп құралдарын алып шыққанын еске алады:
«Ол оқуына соншалықты беріліп кеткендіктен, маған назар аударуды тоқтатты».
Бланшард бұл көріністің әдемі және әсерлі болғанын айтты, өйткені Хаджера білімін жалғастырудың орнына ерте тұрмысқа шығуға, босануға және фермада жұмыс істеуге бел буғанын білді. Соған қарамастан, ол «ол шынымен де білім алуды жақсы көретінін» айтты.
Хаджера өзінің фотосуреті ЮНИСЕФ-тің «Жыл фотосуреті» сыйлығын жеңіп алғанын әлі білмейді — отбасында интернет жоқ. «Ауғанстанға оралғаннан кейін, мен оған міндетті түрде хабарлаймын», — деді Элиз Бланшард.
Фотограф қазіргі уақытта Мьянмада жұмыс істейді, бірақ Ауғанстанға оралудың маңыздылығын атап өтеді:
«Егер бұл жаңалықтарда жарияланбаса да, не болып жатқанын құжаттау маңызды, әсіресе қазір американдық қаржыландырудың азаюына байланысты гуманитарлық көмек күрт қысқартылғандықтан».
ЮНИСЕФ-тің бағалауы бойынша, 2026 жылға қарай Ауғанстанда шамамен 21,9 миллион адам, оның ішінде 11,6 миллион бала, гуманитарлық көмекке мұқтаж болады. Әйелдер, балалар және ең осал топтар ең үлкен қауіпке ұшырайды.
Сурет: Элиз Бланшард