Қырғыз Республикасының Табиғи ресурстар, экология және техникалық қадағалау министрі Медер Машиев «Тұрақты даму үшін жаһандық тау диалогы: Бішкек+25 саммитіне қарай» атты халықаралық конференцияда сөйлеген сөзінде Арал теңізінің жойылуы Қырғызстандағы мұздықтарға әсер етіп, олардың қарқынды еруіне әкеліп соқтырады деген пікірмен келісті.

«Арал теңізінің таяздығы Қырғызстан мұздықтарының еруінің негізгі факторларының бірі болып табылады, өйткені оның түбінен бөлінген бөлшектер желмен ұшып, мұздықтарға жетеді.Арал теңізін құтқару бойынша көптеген шараларды негізінен Қазақстан мен Өзбекстан жүзеге асырады.Осы мақсатта Қырғызстан қатысушысы болып табылатын Халықаралық Аралды құтқару қоры құрылды.

Осы ұйымға қатысу аясында біз Қазақстан мен Өзбекстаннан келген әріптестерімізбен өте тығыз жұмыс жасаймыз. Бұлардың барлығы бір-бірімен байланысты экожүйелік себептер, оларды аймақ контекстінде шешу қажет. Бүгінде Орталық Азия елдері осы проблемаларға қарсы күресте бұрынғыдан да күш біріктіруге тырысуда», — деді ол.

Бір кездері көлемі жағынан дүние жүзіндегі төртінші көл болған Арал теңізінің құрғауы – басты экологиялық мәселе.

Арал теңізі 1960 жылдары бұрынғы Кеңес Одағында жүргізілген ирригациялық жобалардың нәтижесінде оны қоректендіретін өзендердің бағытын өзгерткеннен кейін құрғай бастады.

Соңғы 50 жылда Арал теңізінің ауданы үш есеге жуық қысқарды, су деңгейі 29 метрге төмендеді, су көлемі 15 есеге азайды, тұздылығы да артып, балық жойылды.

1960 жылға қарай Арал теңізінің ауданы 68,9 мың км², су көлемі 1083 текше км, ұзындығы 426 км, ені — 284 км, ең тереңдігі — 68 м болды.

Соңғы жылдары Арал теңізінің ауданы 8 мың шаршы метрге дейін қысқарды. км, су көлемі – 75 текше метрге дейін. км, ал тереңдігі 20 метрге дейін жетеді.

1980 жылдардың аяғында. Су деңгейінің төмендегені сонша, бүкіл теңіз екіге бөлінді: солтүстік Кіші Арал және оңтүстік Үлкен Арал.

2020 жылға қарай 170 шақырымға шегініп кеткен құрғаған теңіз түбі әлемдегі ең жас тұзды шөл Аралқұм болып табылады.

Арал теңізінің булануы Орталық Азиядағы ең ауыр экологиялық апаттардың бірі болып табылады.

Бұрын Арал теңізі алабында 14 миллион адам өмір сүрсе, қазір 60 миллионға жетті. Егістік алқабы 4,5 миллион гектарды алып жатса, қазір бұл көрсеткіш екі есеге көп. Тиісінше, халық саны өскен сайын азық-түлікке деген қажеттілік те артады.

Мамандар Арал теңізінің бұрынғы көлеміне оралуы екіталай деп есептейді. Бұл шамамен 150 жылға Сырдария мен Әмудария суын тұтынуды тоқтатуды талап етеді.