Еврокомиссия маанилүү окуяларга көз салган жана Евробиримдиктин бардык өлкөлөрүндөгү мыйзам үстөмдүгүнүн абалына баа берген бешинчи жылдык Мыйзамдын үстөмдүгү боюнча отчетун жарыялады. Жалпысынан документте Евробиримдик 5 жыл мурункуга караганда пайда болгон көйгөйлөрдү аныктоого, алдын алууга жана чечүүгө бир топ жакшы даяр деген тыянакка келет. Жакшы иштеген бирдиктүү рынок жана атаандаштыкка жана туруктуу өсүүгө өбөлгө түзгөн бизнес чөйрөсү бар.
Жыл сайын отчет ЕБ өлкөлөрү үчүн жаңы сунуштарды камтыйт. 2023-жылдагы сунуштардын 68 пайыз толугу менен же жарым-жартылай аткарылды, бул дагы отчет позитивдүү реформалардын реалдуу кыймылдаткычы болуп калганын көрсөтүп турат.
2024-жылдагы чыгарылыш ошондой эле Албания, Черногория, Түндүк Македония жана Сербия боюнча бөлүмдөрдү камтыйт, алардын реформалык аракеттерин колдоо жана Евробиримдикке мүчөлүк жолун улантуу үчүн мыйзам үстөмдүгү боюнча үзгүлтүксүз ишти камсыз кылуу.
Отчеттун жыйынтыгына ылайык, Евробиримдик сот бийлигинин көз карандысыздыгын бекемдөө үчүн маанилүү реформаларды баштады. Бирок, соттордун көз карандысыздыгы боюнча системалуу кооптонуулар сакталып, начарлоонун конкреттүү учурлары байкалууда. Сотторду дайындоо жол-жоболору, прокурорлордун өз алдынчалыгы жана адекваттуу ресурстар боюнча кепилдиктерге муктаждык бар.
Коррупция дагы олуттуу көйгөй бойдон калууда, бирок Евробиримдиктин өлкөлөрү аны менен күрөшүүдө жакшыраак иш алып барууда – укук коргоо кызматтарынын, прокуратуранын жана сот органдарынын потенциалы үчүн ресурстар көбөйтүлдү. Профилактикалык механизмдерди күчөтүү жана коррупциялык иштерди натыйжалуу иликтөөнү жана куугунтуктоону камсыз кылуу боюнча мындан аркы аракеттер керек.
Журналисттердин коопсуздугун жана иштөө шарттарын жакшыртуу боюнча конкреттүү кадамдар жасалып, бир нече улуттук маалымат каражаттарын көзөмөлдөөчү органдардын милдеттери жана ыйгарым укуктары кеңейтилди. Коомдук маалымат каражаттарынын көз карандысыз башкаруусу же финансылык туруктуулугу, ЖМКга ээлик кылуунун ачык-айкындуулугу, мамлекеттик документтерге жетүү укуктары, коомдук жарнаманын ачык-айкын жана адилет бөлүштүрүлүшү боюнча тынчсыздануулар сакталууда.
Мыйзам чыгаруу процесстерин өркүндөтүү аракеттери да белгиленди. Бирок, көйгөйлөр, анын ичинде тездетилген процедуралардын ашыкча колдонулушу, мыйзам чыгаруунун сапаты жана жарандык коом менен укук коргоочулар дуушар болгон чектөөлөр дагы эле бар. Акыркы Eurobarometer атайын сурамжылоосуна ылайык, Евробиримдиктин ар бир 10 жаранынын 7ден ашыгы ЕБ өз өлкөсүндөгү мыйзам үстөмдүгүн колдоодо маанилүү ролду ойнойт дегенге кошулат. Евробиримдиктин ар бир 10 жаранынын 9у Евробиримдиктин бардык өлкөлөрү ЕБнин негизги баалуулуктарын урматтоосу маанилүү деп эсептешет.