Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюму (ДСУ) Социалдык байланыштар боюнча комиссиянын глобалдык отчетун жарыялады, анда жалгыздык жана социалдык обочолонуу “биздин замандын аныктоочу маселеси” деп аталат. ДСУнун эсептөөлөрү боюнча, жалгыздык планетадагы ар бир алтынчы адамдын бирине таасирин тийгизет жана анын кесепеттери жыл сайын 871 000ден ашуун өлүмгө алып келет – саатына 100гө жакын адам.

Докладда күчтүү социалдык байланыштар ден соолукту чыңдап, өмүрдү узартып, коомду бекемдей алаары, ал эми алардын жоктугу оорулардын көбөйүшүнө, психоэмоционалдык абалдын начарлашына жана билим берүү жана жумушка орношуу үчүн терс кесепеттерге алып келери баса белгиленген.

Ким көбүрөөк алсыз?

Өспүрүмдөр жана жаштар жалгыздыкка көбүрөөк дуушар болушат: 13-29 жаштагы адамдардын 17-21% обочолонуп калганын айтышкан. Айрыкча, кирешеси төмөн өлкөлөрдө жаштар арасында көрсөткүчтөр жогору – 24%, кирешеси жогору өлкөлөрдө 11%га жакын. Улгайган адамдардын үчтөн бир бөлүгү жана ар бир төртүнчү өспүрүм социалдык обочолонууну баштан кечирет.

Аялуу топторго ден соолугунун мүмкүнчүлүгү чектелген адамдар, мигранттар, ЛГБТК+ адамдары жана жергиликтүү жана этникалык азчылыктар кирет, алар көбүнчө социалдык байланыштарга тоскоолдуктарга туш болушат.

Ден соолукка жана экономикага тийгизген таасири

Социалдык байланыштар инсульттан, диабеттен, депрессиядан жана эрте өлүмдөн коргойт. Жалгыз адамдар депрессия жана тынчсыздануу ооруларына эки эсе көп кабылышат. Өспүрүмдөрдүн жалгыздык окуудагы көрсөткүчтөрүн төмөндөтсө, чоңдордо туруктуу жумуш жана татыктуу киреше табуу мүмкүнчүлүгүн азайтат.

ДСУнун башчысы Тедрос Адханом Гебрейюстун айтымында, жалгыздыкка жана обочолонууга көңүл бурбоо коомдордун ден соолугуна, билимине жана өндүрүмдүүлүгүнө миллиарддаган долларларды алып келет.

Сунуштар жана аракеттер

ДСУнун комиссиясы төмөнкүлөргө чакырат:

• социалдык байланыштарды саясатка жана шаардык инфраструктурага интеграциялоо;
• коопсуз коомдук жайларга (парктарга, китепканаларга, кафелерге) жетүүнү өнүктүрүү;
• социалдык байланыштардын глобалдык индексин түзүү;
• калктын маалымдуулугун жогорулатуу;
• волонтердук жана коомчулуктун катышуусун кубаттоо.

Санариптик доордо эксперттер ошондой эле ашыкча экран убактысы жана онлайн терс көрүнүштөр, айрыкча жаштар үчүн коркунучтарды эскертишет.

Жөнөкөй кадамдар ар ким жасай алат

ДСУ социалдык байланыштарды сактоо жеке иш-аракеттерден башталаарын эскертет – кошуна менен учурашуудан, сүйлөшүү учурунда телефонду таштап коюудан, жергиликтүү топко кошулуудан, жалгыз досуна же улгайган тууганына кайрылуу.

"Санарипке туташкан дүйнөдө да чыныгы обочолонуу күчөп баратат. Биз адамдардын байланыштарын түзүүгө ниеттенишибиз керек" деди ДСУ комиссиясынын теңтөрагасы доктор Вивек Мерти.

ДСУ өлкөлөрдү, коомчулуктарды жана жеке адамдарды жалгыздыкты коомдук саламаттыкты сактоонун артыкчылыктуу багыты катары таанууга жана ынтымактуу жана туруктуу коомдорду куруу үчүн биргелешип иштөөгө чакырат.