Душанбе, 15 сентябр, – АИ «Корвон Иттилоот». Дар шароити тағйироти амиқи сохтори ҷаҳонии захираҳо, ҳамкории Чин ва кишварҳои Осиёи Марказӣ дар соҳаи маъдан аҳамияти стратегии нав пайдо кардааст.

Панҷ кишвари минтақа дорои захираҳои бузурги канданиҳои фоиданоканд: Қазоқистон бузургтарин истеҳсолкунандаи уран дар ҷаҳон аст, Ӯзбекистон захираҳои ғании тилло дорад, ва Қирғизистон, Тоҷикистон ва Туркманистон дорои имконоти васеъ дар истихроҷи маъданҳои ранга ва нодир мебошанд.

Ин захираҳо ба таври муассир ниёзҳои рӯзафзуни Чинро дар раванди рушди саноатӣ ва гузариш ба энергетикаи сабз пурра мекунанд.

Аз замони ба роҳ мондани ташаббуси «Як камарбанд — як роҳ» ҳамкориҳо дар бахши маъдан натиҷаҳои назаррас ба бор оварданд. Саммити дуюми «Чин – Осиёи Марказӣ», ки моҳи июни соли 2025 дар Остона баргузор шуд, ба ин раванд нерӯи тоза бахшид. Дар ҷараёни он санадҳои муҳим, аз ҷумла Ёддошти тафоҳум оид ба ҳамкории сармоягузорӣ дар соҳаи канданиҳои фоиданоки экологӣ, ба имзо расид.

Марҳилаи кунунии шарикӣ фарқияти асосӣ дорад: дур шудан аз модели қадимии «харидор–таъминкунанда». Чин фаъолона дар сохтани занҷирҳои пурраи саноатӣ дар минтақа саҳм мегузорад.

Дар Ӯзбекистон заводи ҷудокунии унсурҳои замини нодир бо иқтидори 5 ҳазор тонна дар сол бунёд гардид.

Сохтмони роҳи оҳани Чин–Қирғизистон–Ӯзбекистон суръат гирифта, хароҷоти логистикӣ кам мешавад.

Дар бахши истихроҷ ва коркарди маъдан лоиҳаҳои муштараки татбиқи технологияҳои муосир ва усулҳои экологӣ роҳандозӣ мешаванд.

Сармоягузориҳои ширкатҳои чинӣ манфиатҳои назаррас меоранд:

• дар Қазоқистон сармоягузориҳо ба маблағи зиёда аз 13,5 млрд доллар барои истеҳсоли мис ва коркарди чуқури маъданҳои ранга ба нақша гирифта шудаанд;
• ҳазорон ҷои нави корӣ таъсис меёбад, андозҳо меафзоянд, инфрасохтор рушд мекунад;
• таҷрибаи пешрафтаи Чин ба модернизатсия ва экологиякунонии саноати маъдан мусоидат менамояд;
• омодасозии мутахассисони маҳаллӣ заминаи устувор барои рушди дарозмуддат фароҳам меорад.

Бо назардошти афзоиши рӯзафзуни ниёзи ҷаҳонӣ ба канданиҳои фоиданок ва рушди босуръати энергетикаи сабз, дурнамои ҳамкорӣ боз ҳам васеъ мешавад.

Самтҳои муҳими оянда иборатанд аз:

• рушди истихроҷ ва коркарди маъданҳои стратегӣ,
• ҳамкории густарда дар соҳаи энергетикаи барқароршаванда,
• татбиқи лоиҳаҳо оид ба истифодаи осоиштаии энержии ҳастаӣ,
• ташкили инфрасохтори муштарак барои рушди устувор.

Ҳамкории Чин ва кишварҳои Осиёи Марказӣ дар бахши маъдан аз доираи ҳамкории иқтисодӣ берун рафта, ба муҳаррики рушди минтақавӣ табдил ёфтааст. Ин раванд на танҳо саноат ва шуғлро рушд медиҳад, балки модели нави шарикии мутақобилан судмандро ташаккул медиҳад, ки барои таъминоти устувори захираҳо ва шукуфоии ҷаҳонӣ саҳм мегузорад.

АКС: аз манбаъҳои боз