Душанбе, 22 декабр, 2025 – АИ «Корвон Иттилоот». 19 декабр 2025 дар Душанбе изҳороти муҳим садо дод, ки метавонад таъсири дарозмуддат ба меъмории амниятии минтақавӣ дар Осиёи Марказӣ дошта бошад. Алексей Зенько, котиби аввалини Сафорати Федератсияи Русия дар Тоҷикистон, пешниҳод намуд, ки Русия имкони ҳамроҳ шудан ба формати машваратии вохӯриҳои сарони давлатҳои Осиёи Марказӣ ва Озарбойҷон (формати Осиёи Марказӣ +Озарбойҷон) – ро баррасӣ намояд.

Ба гуфтаи Зенько, Русия бо диққат ташаккули формати «панҷгонаи маркази-осиёӣ» – ро назорат мекунад ва ба тасмими ҳамроҳ кардани Озарбойҷон ба вохӯриҳои машваратии раҳбарони минтақавӣ эътироф мекунад. Бо дарназардошти наздикӣ аз ҷиҳати ҷуғрофӣ ва таърихӣ, инчунин алоқаҳои рушди иқтисодӣ ва нақлиётӣ бо давлатҳои Осиёи Марказӣ, ҳамроҳшавии Маскав ба ин формат метавонад координацияро мустаҳкам кунад, ба ҳамгироӣ мусоидат намуда ва меъмории амниятиро бо захира намудани мустақилии кишварҳои минтақавӣ бештар инклюзив намояд.

«Мо бо таваҷҷуҳи зиёд ба ташаккули формати «Панҷгонаи Маркази-Осиёӣ» назар мекунем. Қарори ҳамроҳ кардани Озарбойҷон ба вохӯриҳои машваратии раҳбарони минтақавӣ имкониятҳои нав барои ҳамгироӣ фароҳам меорад. Бо дарназардошти мавқеи ҷуғрофӣ ва алоқаҳои таърихии мо бо Осиёи Марказӣ, ҳамчунин алоқаҳои рушди иқтисодӣ ва нақлиётӣ, мо имкони иштирок намудани Русияро судманд медонем. Ин координацияро мустаҳкам карда, ҳамгироиро пеш мебарад ва меъмории амниятиро бештар инклюзив месозад», — иқтибос аз ТАСС.

Дипломат таъкид кард, ки иштирокдори Русия дар формати ЦА+Озарбойҷон ба таҳкими ҳамкории минтақавӣ ва амният дар Осиёи Марказӣ ва тамоми фазои Евразия мусоидат мекунад. Ӯ инчунин қайд намуд, ки ҳамгироии иштирокчиёни хориҷӣ дар форматҳои минтақавӣ метавонад ба рушди алоқаҳои иқтисодӣ, нақлиётӣ ва сиёсӣ мусоидат намояд, ҳамзамон мустақилии кишварҳои Осиёи Марказиро ҳифз кунад.

Мавриди ёдрасист, ки Русия аллакай бо Осиёи Марказӣ тавассути форматҳои С5+1 ва Созмони Ҳамкории Шанхай (СҲШ) ҳамкорӣ мекунад. Илова бар ин, бо баъзе кишварҳои минтақа Москва бо паймонҳои иқтисодӣ ва ҳарбию сиёсӣ, аз ҷумла Иттиҳоди иқтисодии Авруосиё ва СААД алоқаманд аст.

Ҳамзамон, раҳбарони кишварҳои Осиёи Марказӣ дар Ҷопон дар доираи саммити С5+1 қарор доштанд — формате, ки Токио ибтидо гузошта, баъдан ИМА, Чин, Иттиҳоди Аврупо, Кореяи Ҷанубӣ ва Русия онро пайгирӣ карданд.

Коршиносон таъкид мекунанд, ки пешниҳоди шомил намудани Русия ба формати «Осиёи Марказӣ + Озарбойҷон» инъикоси ҳадафи стратегии Маскав ҷиҳати тақвият бахшидани ҳузури худ дар Осиёи Марказӣ тавассути машваратҳои фарогиртар ва ҳамоҳангсозӣ бо шарикони минтақавӣ мебошад.

Дар айни замон, агар Русия ба ин формат ворид гардад, ин метавонад ба тавозуни қувваҳо ва иттиҳодҳои минтақавӣ таъсир расонад ва аз ҳамаи иштирокчиён ҳамоҳангсозии дақиқи манфиатҳо ва авлавиятҳоро талаб намояд.

АКС: Хадамоти матбуоти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон