Душанбе, 30 декабр, 2025 – АИ «Корвон Иттилоот». Дар панҷ соли наздик барои татбиқи Барномаи рушди бахши электроэнергетика барои солҳои 2026–2030 Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба 60,4 миллиард сомонӣ (тақрибан 6,5 миллиард доллари ИМА) ниёз дорад. Ин санади стратегии муҳими давлатӣ ба таҳкими истиқлолияти энергетикӣ, афзоиши иқтидори содиротӣ ва гузариш ба модели гуногунҷабҳаи истеҳсоли неру равона шудааст.
Тибқи ҳисобҳои пешниҳодшуда, маблағгузории Барнома аз чанд манбаъ таъмин мегардад. Қисми асосӣ ба ҳиссаи шарикони рушд рост меояд, ки ҳаҷми он 36 миллиард 570,9 миллион сомониро ташкил медиҳад. Аз бахши хусусӣ ҷалби 23 миллиард 785,9 миллион сомонӣ пешбинӣ шудааст. Илова бар ин, ҳамасола маблағҳои буҷети давлатӣ, пеш аз ҳама барои сохтмони НБО «Роғун», равона карда мешаванд.
Танҳо дар соли ҷорӣ барои татбиқи лоиҳаи НБО «Роғун» аз буҷети давлатӣ зиёда аз 9 миллиард сомонӣ ҷудо шудааст, ки тақрибан 20 фоизи хароҷоти тасдиқшудаи буҷетро ташкил медиҳад. Дар буҷети давлатии соли 2026 маблағгузории маҷмааи сӯзишворию энергетикӣ дар ҳаҷми 15 миллиард сомонӣ (зиёда аз 1,6 миллиард доллари ИМА) пешбинӣ гардида, 22,4 фоизи хароҷоти умумии буҷетро ташкил медиҳад.
Дар давраи татбиқи Барнома таваҷҷуҳи асосӣ ба сохтмон ва рушди неругоҳҳои барқии обӣ равона мегардад. Сохтмони НБО-ҳои Роғун, Шӯроб ва Чарсем, инчунин таҷдид ва навсозии неругоҳҳои амалкунанда дар авлавият қарор доранд. То соли 2030 ба истифода додани чор агрегати боқимондаи НБО «Роғун» ва иваз намудани ду чархи кории доимии он дар назар аст, ки ин тадбирҳо ба афзоиши назарраси иқтидор ва барқарорсозии захираҳои аз байнрафта мусоидат мекунанд.
Ҳамзамон, рушди энергетикаи офтобӣ ва бодӣ ҳамчун самти афзалиятнок боқӣ мемонад. Барнома сохтмони неругоҳҳои офтобӣ бо иқтидори умумии 1,5 ГВт дар вилоятҳои Суғд ва Хатлон, инчунин омӯзиши имкониятҳои энергетикаи бодиро пешбинӣ менамояд.
Самти муҳими дигар рушди содироти неруи барқ ва пешниҳоди хизматрасониҳо оид ба танзими басомад дар шабакаҳои минтақавии Осиёи Марказӣ мебошад. Бо ин мақсад навсозӣ ва густариши инфрасохтори интиқоли неру, аз ҷумла сохтмони хатти баландшиддати «Роғун–Сайҳун» бо шиддати 500 кВ ва таҷдиди зеристгоҳҳои мавҷуда ба нақша гирифта шудааст.
Барои баланд бардоштани эътимоднокии таъминоти барқ дар сатҳи миллӣ таҷдиди шабакаҳои тақсимотӣ, иваз намудани таҷҳизоти фарсуда ва ҷорӣ намудани ҳисобкунакҳои интеллектуалӣ дар назар аст.
Дар натиҷаи татбиқи Барнома ба даст овардани нишондиҳандаҳои зерин интизор меравад: сохтани 2680 МВт иқтидори нави гидроэнергетикӣ, ба даст овардани 253 МВт иқтидори иловагӣ аз ҳисоби таҷдиди неругоҳҳо ва барқарорсозии 440 МВт иқтидори аз сабаби фарсудашавӣ аз дастрафта, рушди энергетикаи офтобӣ то 1500 МВт, коҳиш додани талафоти неруи барқ дар шабакаҳои интиқолӣ то 3 фоиз ва дар шабакаҳои тақсимотӣ то 9 фоиз, инчунин афзоиши содироти неруи барқ то 5 миллиард киловатт-соат.
Дар Паёми охирини Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъкид шудааст, ки талаботи дохилӣ ба неруи барқ сол ба сол меафзояд ва то соли 2030 нисбат ба соли 2025 ба 31 фоиз зиёд хоҳад шуд. Дар даҳ соли охир ба бахши энергетикаи кишвар тақрибан 60 миллиард сомонӣ сармоягузорӣ гардида, иқтидорҳои истеҳсолии неруи барқ 1017 МВт афзоиш ёфтаанд. Барномаи нав ҳадаф дорад ин дастовардҳоро таҳким бахшида, энергетикаро ба яке аз муҳаррикҳои асосии рушди дарозмуддати иқтисоди миллӣ табдил диҳад.
АКС: Азия Плюс