Душанбе, 27 август, АИ «Караван Инфо». Дар охири мохи июл хукумати Точикистон лоихаи конунро “дар бораи макоми омузгор” тасдик намуда, ба баррасии парлумон фиристод. Ин санад идомаи ташаббуси президент Эмомали Рахмон буд, ки соли гузашта ба паст шудани нуфузи касби омузгори таваччух зохир намуда, дастур дод, ки барои химояи омузгорон тадбирхои конунгузори омода намуда шаванд.
Лоихаи конун аз 6 боб ва 16 модда иборат аст. Максади он: тахкими макоми ичтимоии омузгор, кафолати истиклолияти касби ва озод намудани омузгорон аз вазифахои ба онхо хос.
1. Химояи шаъну шараф ва хукуки омузгор
Лоихаи конун дахлнопазирии шараф ва шаъну шарафи муаллимро мустахкам мекунад ва эхтироми онхо вазифаи давлат ва чомеа эълон намуда мешавад.
Муаллимон хукук доранд, ки аз донишчуён ва волидон эхтиром талаб кунанд ва аз маъмурият шароити муносиби кор талаб кунанд.
Омузгорон хукуки ба таъхир гузоштани хизмати харбии муваккати мегиранд.
Ба синни нафака расидан хукуки идомаи фаъолияти омузгориро аз даст намедихад.
2. Манъи чамъоварии пул ва иштирок дар корхои гайримукаррари
Яке аз мукаррароти асоси озод намудани муаллимон аз ухдадорихои марбут ба раванди таълим мебошад.
Манъ намуда шудааст:
- муаллимонро ба шанбегихо, чамъоварии маблаг, фуруши либоси мактаби ё чиптахо чалб намудан;
- онхоро вазифадор намудан, ки ба рузномахо ва мачаллахо обуна шаванд;
- ба корхои кишоварзи фиристодан ё бо максадхои дигар истифода бурдан, ки ба таълим алокаманд надорад.
Ба муаллимон инчунин чамъоварии маблаг аз донишчуён ва волидон барои таъмир, баргузории чорабинихо, обуна, хариди мавод ё рафтан ба театр манъ аст.
Ин тадбирхо бевосита бо мурочиати президент Рахмон дар соли 2022, вакте ки у талаб намуд, ки “ба таври катъи ба амалияи чамъоварии пул тавассути муаллимон хотима дода шавад” алокаманд аст.
3. Кафолатхои молияви: маош ва имтиёзхо
Лоихаи конун бори аввал манъи таъхири музди мехнат ва рухсатии омузгоронро мустакиман сабт мекунад.
Хеч гуна тарх аз музди мехнат барои обуна, ободони ё дигар харочоти тарафи сеюм ичозат дода намешавад.
Муаллимоне, ки дар дехот кор мекунанд, бояд аз хисоби бучети махалли бо манзил ё хонаи ичора таъмин намуда шаванд.
Барои онхо имтиёзхои зеринро пешбини менамояд: озодкуни аз андози замин, чуброни хизматрасонихои коммунали (солона 75 сомони), инчунин имконияти ба китъахои замин барои сохтмони хона даъво намудан.
4. Мухофизат аз фишор ва зуровари
Муаллим бояд на танхо аз фишори бюрократи, балки аз зуроварии чисмони ва маънави низ эмин бошад.
Конун дахолат ба фаъолияти касбии омузгоронро аз чониби волидон ё шахсони дигар манъ мекунад.
Омузгорон хукук доранд аз тахкир ва зуровари дифоъ кунанд ва макомоти давлати вазифадоранд, ки онро кафолат диханд.
Ин мукаррарот махсусан дар холатхои хамла ба омузгорон аз чониби донишчуён ва волидон, ки каблан дар ВАО гузориш дода шуда буданд, мухим аст.
5. Хавасманди ва рухбаланди
Лоихаи конун системаи дастгири ва эътирофи хидматхои омузгоронро пешбини мекунад:
- баргузории озмуни солонаи “Муаллими Намунави” бо чоизахо ва тухфахо;
- 20% иловапули ба маош дар давоми сол ба муаллимоне, ки шогирдонашон дар олимпиадахо ва озмунхо чоиза мегиранд;
- мукофотхои давлати ва сохави.
Конуни “Дар бораи макоми омузгор” метавонад яке аз кадамхои калиди дар баланд бардоштани накши омузгор дар чомеа бошад. Он омузгоронро аз вазифахое, ки солхо эътибори онхоро халалдор намудаанд, озод мекунад ва химояи хукукхои касбии онхоро кафолат медихад.
Холо бисёр чиз аз он вобаста аст, ки меъёрхои нав то чи андоза катъиян риоя намуда мешаванд ва оё онхо вокеан хаёти харрузаи мактабхои точикистонро тагйир дода метавонанд ё не.
АКСХО: аз манбаъхои кушода