Dushanbe, 2025 yil 10 oktyabr – Karavan Info axborot agentligi.Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jomart Tokayev Tojikistonda bo‘lib o‘tgan “Markaziy Osiyo – Rossiya” ikkinchi sammitida nutq so‘zladi. U o‘z nutqida Rossiyaning ittifoqchi va hamkor sifatidagi strategik ahamiyatini ta’kidlab, mintaqaviy barqarorlik va iqtisodiy hamkorlikni mustahkamlashning ustuvor yo‘nalishlarini belgilab berdi.

Tokayev so‘nggi yillarda Markaziy Osiyo mintaqasi siyosiy birdamlik va iqtisodiy birlik sari rivojlanib, Rossiya uchun muhim hamkorga aylanganini ta’kidladi.

• Savdo va hamkorlik: Prezident Rossiya bilan tovar ayirboshlash Markaziy Osiyodagi umumiy savdo aylanmasining uchdan bir qismini tashkil etishini, bu hajmning yarmidan koʻpi Qozogʻiston hissasiga toʻgʻri kelishini (2024-yilda 28 milliard dollar) taʼkidladi. U savdo to‘siqlarini bosqichma-bosqich bartaraf etishga chaqirdi va donni chuqur qayta ishlash bo‘yicha qo‘shma klasterlar yaratishni taklif qildi.
• Investitsiyalar va sanoat kooperatsiyasi: Rossiya Qozogʻiston iqtisodiyotidagi eng yirik sarmoyador (26 milliard dollar). O‘tgan yili sanoat kooperatsiyasini jadal rivojlantirish hisobiga investitsiya oqimi 33 foizga (4 milliard dollargacha) oshdi.
• Transport va logistika: logistika sohasidagi hamkorlik strategik ahamiyatga ega. Tokayev 11 ta xalqaro transport yo‘lagi o‘tgan Qozog‘iston Yevroosiyo tarmog‘ining markaziy bo‘g‘ini ekanligini ta’kidladi. U “Shimol-Janub” koridorining Sharqiy tarmog‘i uchun investitsiyalar va infratuzilmani qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha Qo‘shma dasturni ishga tushirishni taklif qildi.
• Energetika va yadro: Prezident uch tomonlama gaz ittifoqi (Rossiya, Qozog‘iston va O‘zbekiston) doirasidagi hamkorlikni olqishladi va Rossiya neftining Qozog‘iston orqali Xitoyga tranziti ortib borayotganini qayd etdi. U “Rosatom” ishtirokida Qozog‘istonda birinchi atom elektr stansiyasining qurilishi strategik hamkorlikda yangi sahifa ochishini tasdiqladi. Tokayev Qozog‘istonda yadroviy yoqilg‘i aylanishi sohasida Mintaqaviy vakolatlar kengashini tuzishni taklif qildi.

Tokayev ekologik kun tartibiga to‘xtalib, Markaziy Osiyo davlatlari va Rossiyaning ekologiya masalalari bo‘yicha vazirlar kengashini tashkil etish hamda transchegaraviy daryolar va Kaspiy dengizi holatini xolis baholash uchun kosmik monitoring dasturini amalga oshirishni taklif qildi.

Afg‘oniston masalasiga kelsak, Prezident mamlakatni mintaqaviy iqtisodiy jarayonlarga jalb etish bo‘yicha kelishilgan sa’y-harakatlarni davom ettirish tarafdori. U BMT Bosh kotibini Afg‘onistonga yordam ko‘rsatish missiyasiga rahbarlik qilish uchun malakali va tajribali mutaxassisni tayinlashga chaqirib, avvalgi tayinlashlar ushbu mamlakat kontekstida “inklyuzivlik” va “gender tengligi” tamoyillarining samarasizligini ko‘rsatganini ta’kidladi.

Surat:Akkord