Qozog‘iston, 2025-yil 12-may – Karavan Info axborot agentligi.Qozog‘istonning yog‘-moy sanoati o‘z mavqeini mustahkamlab, ishlab chiqarishning sezilarli o‘sishi, yog‘li ekinlar maydonlari kengayishi va eksport salohiyatining oshishini namoyish etmoqda. 2025-yilning uch oyi yakunlariga ko‘ra, mamlakatimizda o‘simlik moyi ishlab chiqarish hajmi 239,6 ming tonnani tashkil etdi, bu 2024-yilning shu davriga nisbatan 23,4 foizga ko‘p, ya’ni 194,1 ming tonna ishlab chiqarilgan. Xususan, kungaboqar yog‘i ishlab chiqarish 23,1 foizga oshib, o‘tgan yilgi 170,8 ming tonnaga nisbatan 210,2 ming tonnani tashkil etdi.

2024-yilda Qozog‘istonda yog‘li o‘simliklarning umumiy maydoni 2,9 million gektarga yetdi. Maydoni bo‘yicha Shimoliy Qozog‘iston, Qo‘stanay va Pavlodar viloyatlari yetakchi bo‘lib, qishloq xo‘jaligi ekinlarining salmoqli ulushiga to‘g‘ri keladi. Qulay sharoitlar tufayli 2024-yilda 3,3 million tonna moyli o‘simliklar yig‘ib olindi, bu o‘tgan yilga nisbatan 53 foizga ko‘p, ya’ni 2,1 million tonna hosil olindi.

Qozog‘istonda yiliga 4,7 million tonna xomashyo ishlab chiqarish quvvatiga ega 88 ta yog‘li o‘simliklarni qayta ishlash zavodlari faoliyat ko‘rsatmoqda. 2024-yilda mazkur korxonalarda 753 ming tonna o‘simlik yog‘i ishlab chiqarildi, bu 2023-yildagi 672,1 ming tonnaga nisbatan 12 foizga ko‘pdir. 2024-yilda Qozog‘istondan o‘simlik moylari eksporti ham 29 foizga sezilarli o‘sgan, asosiy importchilar Xitoy, O‘zbekiston va Tojikiston bo‘lgan. Shu bilan birga, mamlakatga o'simlik moylari importi 6,8 foizga kamaydi.

Sanoatni yanada rivojlantirish va mahsulotning qoʻshilgan qiymatini oshirish uchun Qozogʻiston Respublikasi AIKni 2021–2030-yillarda rivojlantirish konsepsiyasi doirasida moyli oʻsimliklar maydonlarini yanada kengaytirish va 3,3 million gektarga yetkazish rejalashtirilgan. Davlat tomonidan qayta ishlash korxonalarini imtiyozli kreditlar va qo‘shilgan qiymat solig‘i stavkasining pasaytirilgan stavkasi orqali qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha ham chora-tadbirlar ko‘rilmoqda, ichki bozorni xomashyo bilan ta’minlash maqsadida kungaboqar urug‘lari eksporti tartibga solinadi. Eksport salohiyatini kengaytirish maqsadida Xitoy bilan qayta ishlangan yog‘li o‘simliklar eksporti bo‘yicha protokollar imzolandi.

Surat:Qozog'iston Respublikasi Qishloq xo'jaligi vazirligi