Qozog’istonda 2024 yilda 2,5 million qoramol terisi ishlab chiqarilgan, ammo ularning atigi 8 foizi qayta ishlashga yuborilgan, 13 foizi eksport qilingan, qolgan 79 foizi esa ishlov berilmagan. Teri sanoatida ishlaydigan ishlab chiqaruvchilar asosan import qilinadigan xom ashyolardan foydalanadilar, chunki mamlakatda sifatli mahalliy xom ashyo deyarli yo’q. Bu holat jun sanoatida ham rivojlandi.

Sanoatning asosiy muammolaridan biri bu xom ashyoning past sifati. Qozog’istonda chorva mollarini so’yish, junni kesish, xom ashyoni saqlash va tashish bo’yicha aniq standartlar va talablar mavjud emas. Bu materiallarning buzilishiga olib keladi, bu esa o’z navbatida qayta ishlash hajmini kamaytiradi va katta yo’qotishlarga olib keladi.

Bundan tashqari, qayta ishlash korxonalari past yuk ostida ishlaydi. Masalan, terini qayta ishlash korxonalariga yuk atigi 6% ni, terini qayta ishlash korxonalariga esa atigi 26% ni tashkil qiladi. Ushbu korxonalar barcha ishlab chiqarish salohiyatidan foydalanmaydilar, bu esa sanoat resurslaridan kam foydalanishga va uning iqtisodiy salohiyatining pasayishiga olib keladi.

Yana bir muammo-bu ko’plab qayta ishlash korxonalarida eskirgan uskunalar, bu xalqaro standartlarga javob beradigan mahsulotlarni ishlab chiqarishga to’sqinlik qiladi. Bu mahalliy korxonalarning raqobatbardoshligini pasaytiradi, tashqi bozorlarga chiqishni qiyinlashtiradi va moliyaviy barqarorlikni cheklaydi.

Chorvachilik mahsulotlarini qayta ishlash uchun infratuzilmaning etarli emasligi sanoatning rivojlanishiga to’sqinlik qiladigan bir xil darajada muhim omil hisoblanadi. Qishloq joylarda zarur omborxonalar va muzlatgichlarning yo’qligi xom ashyoni sifatli saqlashga va uning to’g’ri sharoitlarini saqlashga to’sqinlik qiladi. Shuningdek, ko’plab korxonalarda chiqindilarni qayta ishlash yoki yo’q qilish tizimi mavjud emas, bu ekologik talablarni buzadi va atrof-muhitga zarar etkazadi.

Kichik va o’rta korxonalar uchun subsidiyalar va imtiyozli kreditlarni o’z ichiga olgan tizimli davlat tomonidan qo’llab-quvvatlashning etishmasligi ham sanoatning rivojlanishiga to’sqinlik qilmoqda. Ko’pincha qayta ishlash korxonalari o’z mablag’lari yoki xorijiy investitsiyalarga bog’liq bo’lib, ularning kengaytirish va modernizatsiya qilish imkoniyatlarini cheklaydi.

Teri va junni qayta ishlashning zamonaviy texnologiyalarini o’zlashtirgan malakali mutaxassislarning etishmasligi yana bir muhim to’siqdir. Bunday kadrlarsiz ishlab chiqarish samaradorligini oshirish va sanoatni rivojlantirish uchun zarur bo’lgan yangiliklarni kiritish qiyin.

Ushbu muammolarni hal qilish uchun deputatlar hukumatga teri va jun sifatining milliy standartlarini ishlab chiqishni, infratuzilmani rivojlantirish va zamonaviy texnologiyalarni joriy etishga qaratilgan maxsus davlat dasturini ishga tushirishni taklif qilmoqdalar. Bundan tashqari, subsidiyalar va imtiyozli kreditlar berish orqali kichik va o’rta korxonalarni qo’llab-quvvatlashni kuchaytirish, shuningdek, sanoatni yuqori malakali kadrlar bilan ta’minlash uchun mutaxassislarni tayyorlash darajasini oshirish muhimdir.

Faqat xom ashyo sifatini yaxshilash, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish va biznesni qo’llab-quvvatlashni o’z ichiga olgan kompleks yondashuv Qozog’istonning charm va jun sanoatini yangi bosqichga olib chiqishi va uni jahon bozorida raqobatbardosh qilishi mumkin.

Surat: ochiq manbalardan

Yandex tarjimoni yordamida amalga oshirildi