Форуми байналмилалии заргари на танхо барои иктисодиёти Точикистон, балки барои таърихнигорон ва намояндагони фарханг низ мухим аст. Номи чорабини – «Дар сарчашмахои Ганчинаи Окс» – робитаи онро бо таърих ва ганчинаи Афсонавии Амударё, ки дар каламрави Точикистон пайдо шудааст, таъкид мекунад.
Дар ин бора иштирокчии форум, доктори илмхои таърихи, корманди илмии осорхонаи Миллии бостонхои Точикистон дар назди Институти таърих, бостоншиноси ва этнографияи ба номи А. Дониши НАН Точикистон Наргис Хочаев накл намуд.
Ба гуфтаи олим, устодони заргарии точик анъанахои кадими доранд, ки решахои онхо ба даврони кадим рост меояд.
“Хазинаи Амударё соли 1877 дар нохияи Тахти-Сангин шахраки нохияи Кубодиёни вилояти Хатлон, дар назди пайвастани дарёхои Вахш ва Панч, ки дар он чо Амударё сар мешавад, кашф намуда шуд. Дар Гарб он бо номи юнони кадимии дарё хамчун “Хазинаи Окс” маъруф аст”, — шарх дод Хочаева.
Ин хазина моделхои хурди аробахои аспи, хайкалчахои одамон ва хайвонот, дастбандхо, халкахо, тангахо, кузахо, овезахо ва дигар артефактхои тиллои ва нукраи даврахои ахмадинажод ва юнони-бактриро (асри VIIII то милод) дар бар мегирад.
Олимон муддати дароз дар бораи пайдоиши ганч бахс менамуданд. Аммо тахкикоти муосир тасдик мекунанд, ки ин бозефтхо бо “Маъбади Окс” дар Тахти-Сангин алокаманданд.
Соли 2021 2500-солагии шахраки Кадимаи Тахти-Сангин ба руйхати санахои мухим ва хотирмони ЮНЕСКО барои солхои 2022-2023 дохил намуда шуд. Дар Точикистон чорабинихои мухими илми бахшида ба омузиши хазинаи ёфташуда баргузор гардиданд.
“Мо тахкикоти васеъ анчом додем ва исбот намудем, ки ганчхои Окс вокеан ба хазинаи Амударё “Ибодатгохи Окс” тааллук доранд”, — кайд намуд Наргис Хочаева.
Илова бар ин, соли 2006 дар Точикистон лоихаи бузурги тасдики тангахои тиллои ва артефактхо амали намуда шуд. Дар он мутахассисон на танхо аз осорхонаи Миллии бостонхои Точикистон, балки аз бузургтарин муассисахои чахони, аз чумла осорхонаи Бритониё низ иштирок намуданд. Тадкикотхо тасдик намуданд: Ганчхои Окс махз аз Каламрави Точикистон сарчашма мегиранд.
Аксхо: аз манбаъхои кушода