Тәуелсіз экономикалық сарапшы Кубан Чороев біз Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін қалыптасқан жаһандық экономикалық тәртіптің өзгеруіне куә болып отырмыз деп есептейді.

«Америка Құрама Штаттары мен Батыс институттарының үстемдігіне, еркін сауда қағидаттарына (әрқашан дәйекті түрде жүзеге асырыла бермесе де) және халықаралық ынтымақтастыққа негізделген бұл бұйрық күрделі сынақтар мен өзгерістерді бастан кешіруде. Бұған бірнеше негізгі факторлар дәлел:

Біріншіден, жаңа экономикалық күштердің, ең алдымен, Қытай мен Үндістанның көтерілуі Батыстың дәстүрлі үстемдігіне қарсы тұр. Бұл елдер экономикалық өсудің жоғары қарқынын көрсетіп, халықаралық ұйымдардағы ықпалын арттырып, өздерінің аймақтық бастамаларын қалыптастыруда.

Екіншіден, бұрынғы түрдегі жаһандану дағдарысы. Протекционистік көңіл-күй, сауда соғыстары, ұлттық экономиканы қалпына келтіруге және нығайтуға ұмтылыс күшейді. Бұл еркін сауда мен жаһандық жеткізу тізбегінің сөзсіз артықшылықтарына күмән келтіреді.

Үшіншіден, көпжақты институттардың дағдарысы. ДСҰ сияқты ұйымдар негізгі ойыншылар арасындағы келіспеушіліктерге және жаңа шындыққа бейімделе алмауларына байланысты өз функцияларын орындауға тырысуда.

Төртіншіден, технологиялық революция және онымен байланысты өндіріс, жұмыспен қамту және халықаралық бәсеке сипатындағы өзгерістер жаһандық экономикалық ландшафтты қайта құруға ықпал етуде.

Бесіншіден, геосаяси тұрақсыздық пен аймақтық қақтығыстардың өсуі жаһандық экономика үшін қосымша тәуекелдер мен белгісіздік тудырады», — деді ол.

Оның айтуынша, ескі экономикалық тәртіп әлі толық күйремегенімен, оның түбегейлі қайта құру жағдайында екені анық. Жаңа ықпал орталықтары бар көпполярлы әлем қалыптасуда, халықаралық сауда мен ынтымақтастық принциптері қайта қаралуда, экономикалық өзара іс-қимылдың жаңа нысандары пайда болуда. Бұл жаңа тәртіптің түпкілікті формасы қандай болатынын уақыт көрсетеді, бірақ Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі дүниенің тарихқа айналып бара жатқаны қазірдің өзінде анық.