Шоири форсу тоҷик. Сарояндаи «Шоҳнома» — ҳамосаи миллии мардуми эронитабор ва яке аз бузургтарин шоъирони форсигӯй аст. Бар пояи дидгоҳи бештари пажӯҳишгарони имрӯзӣ, Абулқосим Фирдавсӣ дар соли 940 милодӣ дар рустои Бож дар шаҳристони Тус дар Хуросон дида ба ҷаҳон кушодааст.

Зодсоли Абулқосим Фирдавсӣ дар 940 м аз онҷо дарёфта шудааст ки дар яке аз сурудаҳои Абулқосим Фирдавсӣ метавон замони чирагии Султон Маҳмуди Ғазнавӣ бар Эронро дар соли 387 ҳиҷрии қамарӣ (баробар бо 375 хуршедӣ ва 996 милодӣ) метавон шумурд: Номи вай ҳама ҷо Абулқосим Фирдавсӣ шинохта шуда ва номи худашро дар бунмояҳои куҳантар, монанди «Аҷоибулмахлуқот» ва «Торихи гузида» (Ҳамдуллоҳ Муставфӣ) ва севум муқаддимаи куҳани «Шоҳнома», «Ҳасан» навиштаанд. Манобеъи камэътибортар, ҳамчун тарҷумаи арабии Биндорӣ, муқаддимаи дастнависи Флоренс ва муқаддимаи «Шоҳномаи Бойсунқурӣ» (ва навиштаҳои баргирифта аз он) номи вайро «Мансур» ҳам гуфтаанд. Номи падараш низ дар «Торихи гузида» ва севумин муқаддимаи куҳани «Шоҳнома» «Алӣ» гуфта шудааст. Муҳаммадамин Риёҳӣ пас аз баррасии куҳантарин бунмояҳо, ном «Ҳасан ибни Алӣ»-ро пазируфтанӣ дониста аст ва ин номро бо қаринаҳои дигаре ки вобастагии Фирдавсиро ба яке аз фирқаҳои шиъа мерасонад, созгортар дониста аст. Абулқосим Фирдавсӣ яке аз номдортарин шоирони порсӣ ба шумор меравад. Аз маъруфтарин осори Вай «Шоҳнома» аст ки дар муддати 35 сол навишта шудааст.

Фирдавсии бузург асари худро дар замоне навишт, ки давлати бузург ва муттамаркази тоҷикон – Сомониён дар натиҷаи кашмакашиҳои дохилӣ ва таҳдиди аҷнабиёни чодарнишини рӯ ба рӯ ба парокандаги ниҳода буд. Вай дар синни 35 солагӣ пас аз он ки ба Бухоро ва дигар ҷойҳо сафар карда, бар иловаи «Шоҳномаи Абӯмансурӣ» дар бораи гузаштаи халқҳои Эрон маълумоти муфассал ҷамъ овард, ба танзими хамосаи худ «Шоҳнома» шурӯъ намуд,. Эҷоди достон, аз рӯи ишоратҳои мухталиф аз 20 то 35 сол буда , таҳрири авалаш дар соли 994 ба итмом расида, таҳрири дуюмаш, ки ин дам пешкаши султон Маҳмуд гашта буд, соли 1010 поён ёфтааст ва то замони мо ҳамин таҳрири дуюм омада расидааст. Мундариҷаву мӯҳтавиёти достон – таърихи Эрон аз оғоз то ба тассаллути араб, ба таъбири дигар – таърихи то исломии Эрон ва халқҳои ориёӣ аст.

«Шоҳнома»-и безаволи Фирдавсӣ яке аз шоҳкориҳои адабиёти ҷаҳонист. Фирдавсии бузургвор зиёда аз сӣ соли умри азизашро барои офарида- ни ин китоби нодир сарф намудааст. Дар ин муддат шоири таърихдўст замони беғамии ҷавониро ба пирии пурташвиш иваз кардааст. Муаллифи «Чаҳор мақола» Низомии Арӯзии Самарқандӣ қайд мекунад, ки дафтарҳои алоҳидаи дастнависи дуюми «Шоҳнома»-и Фирдавсӣ аз варақҳои калони коғази аълосифати Самарқанд тайёр карда шудааст. Бояд гуфт, ки он замон дар Самарқанд коғази аълосифат истеҳсол карда мешуд. Аммо нархи он коғаз бисёр баланд буд. Аз ин сабаб, на ҳамаи аҳли қалам аз он истифода мебурданд.

Бисёре аз муҳаққиқони адабиёт «Шоҳнома»-ро ба се қисм ҷудо кардаанд: мифологӣ, қаҳрамонӣ ва таърихӣ. Ҳамчунин, ба фикри муҳаққиқон, «Шоҳнома» дар асоси «Худойнома» нависта шуда, Фирдавсии бузургвор бо ду мақсад асари мазкурро эҷод намудааст: дубора эҳёву зинда кардани таърихи халқи форсу тоҷик ва тоза нигоҳ доштани забони тоҷикӣ аз забони арабӣ. Ҳар ду мақсад ҳам барои нигаҳдории маънавият ва халқи мо хизмати бузург кардааст.