Душанбе, 29 декабри соли 2025 — Агентии иттилоотии Karavan Info. Натиҷаҳои озмуни миллии экологӣ "Паррандаи сол 2026" дар Тоҷикистон эълон шуданд. Пас аз овоздиҳии пинҳонӣ, кабки сангӣ ( Alectoris chukar ), яке аз намудҳои хос ва аз ҷиҳати биологӣ муҳими экосистемаҳои кӯҳии кишвар, аз байни даҳ намуди пешниҳодшуда ғолиб интихоб шуд. Дар ин бора аз Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон хабар доданд.
Озмуни "Паррандаи сол" барои тарбияи эҳтиром ба табиат, таблиғи гуногунии биологӣ ва ҷалби таваҷҷӯҳи ҷомеа ба нақши паррандагон дар экосистемаҳо равона шудааст. Интихоби як намуди мушаххас ҳамасола ҳамчун имконияти муҳокимаи ҷамъиятӣ оид ба масъалаҳои ҳифзи мероси табиӣ ва масъулияти экологӣ хизмат мекунад.
Какки сангӣ дар муҳити табиӣ ва фарҳангии Тоҷикистон мақоми хоса дорад. Ин намуд бо эҳтиёткории шадид, мутобиқ шудан ба релефи сахти кӯҳӣ ва овози хоси худ машҳур аст. Осори мардумӣ дар шикор ва парвариши какки сангӣ фаровон аст ва дар фолклор эътиқодҳо, ривоятҳо ва маросимҳои сершуморе нигоҳ дошта шудаанд, ки рамзи ҳушёрӣ, озодӣ ва робитаи байни инсон ва кӯҳҳо мебошанд.
Аз нигоҳи экологӣ, кабки сангӣ дар нигоҳ доштани устувории экосистемаҳои кӯҳӣ нақши муҳим мебозад. Ин намуд асосан дар нишебиҳои санглох ва нишебиҳои селобӣ зиндагӣ мекунад, аммо инчунин дар буттаҳои зич ва ҷангалҳои камёб низ мавҷуд аст. Коршиносон мавҷудияти онро нишондиҳандаи ҳолати нисбатан солим дар муҳити табиӣ мешуморанд.
Бар асоси хусусиятҳои биологии худ, кабки сангӣ ҳамчун паррандаи андозаи миёна тасниф карда мешавад. Вазни мода 350-550 грамм ва дарозии болҳояш 142-162 мм, дар ҳоле ки вазни нар 450-750 грамм ва дарозии болҳояш 157-175 мм аст.
Парҳояш асосан қаҳваранги равшан бо ранги кабуд-хокистарӣ мебошанд; дар паҳлӯҳо рахҳои кундаланги сиёҳ, сурхи тира ва сафед мавҷуданд. Нӯс ва пойҳояш сурхи дурахшон доранд, ки хусусияти хоси ин намуд аст.
Садои кабки сангӣ сазовори таваҷҷӯҳи махсус аст. Садои он резонансӣ ва ба осонӣ шинохташаванда ҳисобида мешавад ва фолклор онро таъсири оромбахш мешуморад. Гӯшти кабки сангӣ анъанавӣ ҳамчун ғизоӣ ва дорои хосиятҳои муфид арзёбӣ мешавад.
Қобили зикр аст, ки озмуни "Паррандаи сол" аз соли 2008 дар Тоҷикистон баргузор мешавад. Дар ин давра ба намудҳои гуногуни паррандаҳо, аз ҷумла ғозҳои сарсахт, буми уқобӣ, лаклаки сафед, ҳуппӣ, шоҳин, уқоби тиллоӣ, пашшагири биҳиштӣ, барфии тибетӣ ва ғайра, ин мақом дода шудааст. Интихоби кабки сангӣ ҳамчун "Паррандаи сол 2026" аҳамияти ҳифзи экосистемаҳои кӯҳӣ ва рамзҳои анъанавии мероси табиии кишварро нишон медиҳад.
Акс: Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон